Shachyen shaga lam gaw Jinghpaw ni a htunghking hta grai ahkyak ai lam rai nga ai. Shing nrai shachyen shaga lam hta Jinghpaw htunghking a namnak hpe shapraw shadan dan nga ai. Shada hkrum ai shaloi shachyen shaga hkat ai lam gaw mungkan masha yawng hta nga nga ma ai. Raitim Jinghpaw a shachyen shaga lam gaw yawng hta laklai ai hku nga nga mali ai. Shachyen shaga ai hpang gaw shada kanawn mazum ai lam hta grau manu dan ai hku kanawn mazum lu nga ga ai. Shachyen dat ai hte rau Jinghpaw gaw lama mi hku nrai, lama mi hku ni hkat lu nga ai. Kaga amyu ni a shachyen shaga lam gaw mying chye lu ai hte shi a bungli chye ya ai daram sha rai nga malu ai. Shachyen shaga hkat ai lam hpe kasi kamang hku sha madun dan lu ai. Shada n chye n mu yu hkat ai masha lahkawng shachyen shaga hkat ai kaw nna hpang ga nga yang, maren mara asak bung ai la shada hkrum ai shaloi, hkau ngu nna shaga hpang ai.
Hkau ngu ai gaw mayu hte dauma lapran asak bung ai la sha yan shaga hkat ai ga rai nga ai. Raitim ndai shara kaw kadai mayu nna kadai gaw dauma ai lam hpe n tsun ai, shawa hku daw hkat ai ga sha rai nna maren mara re ai hku shaga hpang mayu nga ai. Bai nna la sha hte num sha asak ram bung ai yan rai yang, la sha hku hkri, num sha hku tsa, ngu nna shaga hpang ai. Lama wa kanam ngu dat yang gaw ngai na madu jan e ngu mayu ai hte grai ni mat wa ai, gu ngu yang mung madu wa ngu mayu ai de shanang mat ai. Hpu, nau ngu yang mung amyu bawsang lama n bung taw yang, n htuk dik ai lam byin wa lu ai. Dai majaw hkri, tsa, ngu ai gaw ka-ang rai nna hkunga hkat ai daw ang ai lam rai nga ai. Kahkri hte katsa daram hkungga hkat ai lam kaga n nga sai. Dai majaw hkri, hte tsa, ngu shaga hkat hpang ai gaw htap htuk dik ai htunghking shachyen shaga lam nan rai sai majaw, Jinghpaw htung gaw si mani, tsawm htap ai hpe shapraw nga ai. Asak bung ram ai la sha shada hkrum ai shaloi ga hpaw shachyen hpang mai ai ga ni;-
Ya hkau gaw kadai mahtang rai wa sata?
Hkau hpe mung atsawm n chye ai.
Hkau gaw kadai kasha kun? poi shing-ra hkan mu hkat ai hpang shachyen yang gaw hkau hte mung garai n shachyen shi ai.
Hkau hpe mung atsawm n chye ai.
Lahta na ga san san ai wa gaw Maran Gam rai nna san hkrum ai wa gaw Marip Naw rai yang, Marip Naw bai htan mai ai lam ni gaw;-
Rai a, ngai Marip kasha rai nngai, Marip Lama, Jawng Lasang nga ai baw rai ga ai, htinggaw mying gaw Hka Lam ni nga ma ai, Ngai gaw Naw mahtang rai nngai, Naw Awng nga ma ai nga nna htan mai nga ai. Shaloi Maran Gam gaw an hkau nan rai sa, nang mayu wa re nga nna bai tsun na rai nga lu ai.
Shaloi Marip Naw Awng hku nna hkau hpe mung atsawm n chye nga nna bai san chye ai,
Shaloi Maran Gam re, ngai gaw Maran kasha rai nngai,
Nshang Ran rai nna Pungga Lanaq nga ai baw rai ga ai, ngai Gam mahtang rai nngai, shaga mying gaw Ja Li nga ma ai.
Shaloi Marip Naw gaw rai nga ai, nang dauma wa nan re, an hkau nan rai sa, buga gaw gara kaw rai, ya Myitkyina Shatapru Mungna daru lawk nta hti hkum 9 kaw re. Shawng de gaw gara kaw na kun? Shawng de gaw Mali Nmai walawng Jawa krung, hkaram Pungga ga kaw nga ga ai. Hkau ni gaw taw? Myitkyina Manhkring lawk 3 nta hti hkum 14 e nga ai. Moi gaw Mali hkrang walawng Bawm Wang ga kaw nga ga ai. Lahta e madun ai kasi gaw kalang mung n mu yu hkat ai katsing galang chyasam shachyen hkat ai rai nna shachyen ngut ai hte gaw hkau Li, hkau Awng nga nna shaga hkat lu sai lam hpe madun ai.
Lahta e tsun sai hte maren, num sha langai mi gaw shi hte asak ram ai la sha hpe tsa ngu nna shachyen hpang na rai nga ai. (2) Asak kaji ai ni kaba sai la salang hpe shachyen hpang yang gaw myit su wa gaw kadai. (3) Asak kaba sai ni, asak kaji ai la sha hpe rai yang, hkau ma gaw kadai, shing nrai brang wa gaw kadai. (4)Asak kaba sai hpaw myi hpe gaw yu nna hkawp ngu bai shaga hpang la ra nga ai. Ndai shara kaw masha kadai re ai, tinang hte hpa baw daw ai, gara buga na masha re ai hpe chye chyalu rai jang gaw ;-
San - Tsa Bawk ya du i? tsa Bawk galoi du?
Htai - Au, ya du ai, mana du ai.
San - Kaning ngu du ai? hpa sha mi nga du ai, nang hkrai kun?
Htai- Au, ngai hkrai gaw e, manang wa kaw gumhpraw loi la ra ai, lu ang sai kun? san yu na ngu du ai gaw e,
San - Buga de gaw kaja ta mani? nta na ni gaw kaja nga mani?
Htai - Um, yawng kaja nga ga ai, waw loi li gaw lawt shajang ma ai.
San - ya hte gaw hpa shara rai sata? ya hte gaw hpa sha mi galaw ga myit ta?
Lahta na zawn san ai gaw bungli langai hte langai lapran na aten hpe san ai, aten shagu n san ang ai, ga shadawn, yi hkyen hte yi nat lapran, yi magang hte mam mu lapran aten zawn re ai aten hta san ai. Aten hkrak sha chye ai aten hta gaw yi nat ten rai yang yi gaw lu ra masin ni? mam mu ngut wa sani? mam gaw yawng shatawm la lu sani? nga nna san chye nga ma ai. Grai hkau ai jinghku, grai marit nga yang, n myit mada ai sha hkrum hkat ai shaloi gaw, goi sha, sharaw e garawt na wa, mu achyeq na, saqwa si na wa, ndang e kapaw na jan, ya nang naw hkrung nga a hka? nga nna shaga hkat hpang chye ma ai.
Shada daw ang hkat ai lam;-
a. Mayu - num ya, num jaw ai amyu lakung htinggaw ni rai nga ma ai.
b. Dauma - num la amyu, htinggaw ni gaw dauma ni rai nga ma ai.
c. Hpu nau - (1) Amyu bung ai ni yawng hpu nau rai nga ai. (2) tinang la ai num a kana kanau ni hpe la ai ni yawng hpu nau (num hpang rai na)
d. Kaji Kawoi - (1) Tinang a kanu kawa pang a kanu kawa ni yawng kaji kawoi rai na. (2) Tinang a dauma ni a dauma ni hpe mung kashu (shu hkri) daw na.
e. Kashu - (1) Tinang a kasha a kasha hpe kashu na. (2) Tinang a dauma ni a dauma ni hpe mung kashu (shu hkri)
f. Kahkai, kake- (1) Tinang a kaji a kanu kawa hpe kahkai daw ai. (2) Tinang a kahkai a kanu kawa hpe kake daw ai.
g. Shu mashi, shu masha - (1) Tinang a kashu a kasha hpe shu mashi ai. (2) shu mashi a kasha hpe shu masha ai, shu masha hte gaw galoi mung n hkrum yu na rai sai rai nna shu masha ngu ai rai nga ai.
Daw shamying ai lam;-
1. Tinang a kawa a kahpu kanau ni yawng hpe kawa ni ngu shaga ai.
2. Kawa a kajan kana ni yawng hpe kamoi ni ngu shaga ai.
3. La sha ni gaw kamoi a shadang sha ni yawng hpe hkau ai.
4. Kamoi a shayi sha ni hpe hkri ai.
5. Num sha ni gaw kamoi a shayi sha hpe ning ai, kamoi a shadang sha ni hpe kagu, garat ai.
6. Kahpu kayung a madu jan ni hpe mung kaning ai.
7. Kanu a kawa ni hpe kaji ai.
8. Kanu a kanu ni hpe gadwi ai.
9. Kaning a kanu ni hpe kani ai.
10. Madu jan a kawa ni hpe katsa ai.
11. Madu jan a kanu ni hpe kani ai.
12. Kahpu ni a madu jan ni hpe garat ai.
13. Kanau ni a madu jan ni hpe kanam ai.
14. Kasha ni a madu jan ni hpe kanam ai.
15. Kasha ni a madu wa ni hpe kahkri ai.
16. Kahkri ni a madu wa ni hpe kashu ai.
17. Madu wa a kawa ni hpe gagu ai.
18. Madu wa ni a kanu hpe kamoi ai.
19. Tinang a madu jan hpe daw shaga ai lam n nga ai, dai majaw kanu e, gumgai e, nga nna hkrup mara shaga ai.
Mying hkawt hte shaga ai lam;- Tinang hte jem jem daw ai ni hpe gaw mying hkawt hte sha shaga nna kaga daw ang ai lawu lahta hpe gaw daw mying hte mying madung hpe kayep tsun ai. Ga shadawn, tinang a kawa a kahpu majing hpe gaw wa ba, wa di, nga nna shaga ai, kawa a kanau majing ni hpe mung wa bawk, wa gun, wa doi nga nna shaga ai, raitim, lawu lahta daw ang ai ni hpe rai yang gaw kawa a kahpu ang ai wa hpe wa di Zau Gam, wa bawk Ja Naw nga nna mying madung hpe shalawm ai, mying madung lawm jang, kawa a kahpu kanau majing n re ai hpe chye na lu ai. Dai hta kaga kanu kamoi katsa ni mung dai hte maren rai nga ai.
Mying hkawt hte shaga mying ni;-
1. La mying mying hkawt ni;-
(1) Gam hpe wa Ba, wa Di ai.
(2) Naw hpe wa Bawk, wa ji ai.
(3) La hpe wa Doi, wa Bawk (hkahku)
(4) Tu hpe wa Lum ai.
(5) Tang hpe wa Gun ai.
(6) Yaw hpe wa Dim, wa Htung ai.
2.Num mying hkawt shaga ai lam;-
(1) Kaw, Hkawn hpe nu Tung ai.
(2) Lu hpe nu bawk ai.
(3) Roi hpe nu ji ai.
(4) Htu hpe nu Lum ai.
(5) Kai hpe nu Htang ai.
(6) Pri hpe nu Dim ai. Kaga kamoi kana karat kaning raitim lahta na hte maren rai nga ai.
Rev. Pungga Ja Li
0 comments:
Post a Comment