Slideshow Image 2

GALOI DU MASU NA (II)

Ahkyak hta pau si di, U lu mahka hpungkun daw n'byin hkra ya ju yahkyeng mung n'byin u ga matu ngang lu hta hpa ra byin hkra myen  a byin lai wa sai lagaw hkang hte annau ni a kabye lai wa sai lagaw hkang ni hpe azin ayan ja ja li li lagaw hkang bai hta nna, shawng lam mung masa, hpyen masa lahkam hpe jaw jaw htawt lahkam sa ra saga ai.

1948 -Jan- 4 ya shani gaw Dr. U Ba Oo gaw munghpawng myen mung a shawng ningnan Gum san magam byin wa sai. De hpang sam Slg. Soa Shwe Theik, hpang kayin Slg. Mann Win Maung, de hpang annau ni kaji kawa Sama Duwa Sinwa Naw gaw masum ya sha hkam ai labau shang myen mung a gumsan magam tai wa sai re. Shanglawt grai n'la shi ai kaw nna English, Japan hpe n'hti n'htang masu gayin lai wa sai zawn shanglawt lu sai hte rau Aung San hte hpung ni gaw sat hkrum sai, de hpang communist hpung hpe [Takhyin Than Thun] woi aun nna gumlang hpang wa sai, de hpang kayin hpunau ni, dai hpang annau ni a mungkan gum hkawng ai Jinghpaw ni a hpyen jaubu hkaw hkam Du kaba Naw Seng myen mung ka-ang hkup zing madu la kau hkra bai gumlang lai wa sai re. Shanglawt ningnan la hpang ai kaw na n'sun n'ang, n kaja ai hku dawdan masu ai masa a jaw kaja ai hkaw hkam gum san tai sha na myit jasat marai n'nga ai majaw myen mung kata laknak hpai ai hpyen law dik mungdan byin wa sai re. 1948-1949 ning lapran mungdan kata n ru nra kasu kabrawng byin ai grai law wa ai majaw hkring mang daju U Nu gaw myen mung a daru aya hpe Ni Win wa hpe gang ap ai re.

Myen mung Gum san magam lung ai kaw nna U Nu gaw hkring mang daju magam hpe shi hkrai gun ai, shing rai 1949-1960 hta U Nu gaw Myen mung hpe Buddha makam hpe asuya makam masham hku n'dau shana sai hte Hpyi Maw, Gaw Lang, Kum Hpang, Mungmau hpe Miwa mung de dut jaw kau ya sai majaw anhte Jinghpaw jawngma ni ninghkap n gun madun ai. Nawlang Gum Ja ni woi awn lai wa sai re, shingrai myen a hting grum kata bawng jahkut tawn ai myu kaba ladat gaw loi li brawng mayu wa ai masa pru wa ai. 1961, Feb, 5 shani annau ni a ahkyak dik ai labau shang rawt malan Shanglawt KIA hpyen dap hpe awng dang ai hte hpaw dat lu sai. 1962, Jully, 7 ya gaw myen mung a shawng ningnan na kaba dik ai jawng ma ni n'gun madu sai, dai kaw U Ni Win gaw jawngma grai law hkra gap sat kau ai hte myen mung hpe hpyen gumshem hku daru aya hpe jum tek kau sai re.
                 
Kata lam ru jung tawn sai myen a shaning galu bawsang myu kaji ni hpe shamyit  masing gaw hkrang gran tawn sai hpe Ne Win gaw n'pawt hpang galaw wa sai. Shawng ningnan mung shawa a hpaga gunrai dut lawk ni hte maigan ni galaw ai hpaga rung ni, nta ja gum hpraw ni hpe asuya rai hku zing madu la ai. Sasana jawng ni hpe zing la ai, sasana sara ni hpe gawt kau ai. Myen  a hkrit  nga ai gaw sasana jawng, sa sana sara ni re,hpa majaw nga yang dai ten hpaji chye ai law malawng gaw sa sana sara ni sharin ai jawng kaw na pru ai hkrai re zawn myen myu hta na hpaji ninghkring malawng mung sasana jawng na pru ai hkrai re. Anhte myu sha ni mung sasana jawng, sasana sara ni a marang e tengman ai tara hpe lu la ai, ya dai ni du ding hpring ai hte Karai a mungga hta la kap nna myu sha labau htung hking laika, mung up masing hte sa wa ai majaw, mungkan hta dai ni na zawn dan hkung wa lu ai  zawn myen gaw ya dai ni du annau ni hpe ga garan hkra, hpaji chye ai masha n'nga hkra ladat jahkrat shamyit shatsang nga ai re.
                  
Myen a n'shawp n'kap manai makai hkalem ai masu ai [ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္] hpyen du kaba ni hting grum kata bawng jahkut tawn ai bawsang shamyit masing hpe yet yet hkrang shapraw wa sai. Bawsang hpyen dap ni hpe gangwi shamyit na matu Sam dap, Jinghpaw dap, Hkang dap ni hpe myen dap ni hte shawng gayau kau nna n'tsa tsang de myen myu du kaba ni malawng u shoi jum tek ai gin jaw kaw na a ding tawk jum tek ai ladat hte sa ai. Mung up hkrang hpe mungdaw ginwang ninghtawn hte, mu gun dap shagu hpe myen myu hpyen du ni hpe shatsam nna ginjaw na hkridun ai hte up hkang ai, Saw Bwa balik ni hpe myen balik gale la kau ai. Ntsa tsang du yawng myen myu hpe shatsam hpang sai. N'kau mu gun dap ni hta bawsang myu sha ni hpe shanhte a shingnan masha zawn mai shangun ai ni hpe sumla hku u shoi dun nna shangun sha ai. Annau ni hte bawsang myu n'kau mi kaw na arawng aya kaba ai Du kaba, du gyi zawn re ni hpe shawng lam majan pa kaw shingdu de na gap sat kau ai. Du kaba Lazum Kum Hpang, Du kaba Zau Bawm, Du jum Su Brang Di zawn re ni hpe sakse hku sagawn yu mai ai.
                
Bawsang hpaji chye ai ni hpe dip ai shagyip shagyeng ai jaw hpaji chye ai malawng maga maigan hprawng pru ai, nga ai ni mung n'chye masu su na nga mat ai asuya bungli n'gun ai madu mu galaw na nga mat ai. Asuya jawng hkan myen hpaji du hkrai up ai kaw annau ni tsang 10 awng na grai yak mat ai, malawng maga 10 Dakkasu awng nna chyum jawng lung, n'kau mi mana masu nna madu magam lit shachyen shaja nna nga mat ai law ai. Myen a hkrit dik ai hpyen gaw hpaji chye ai bawsang myu re majaw bawsang ni hpaji n'chye hkra dip ai shagyip shagyeng ai madu myu laika nmai sharin hkra n'dum shami galaw wa ai.
                
1963 ning Myen mung gaw Miwa hte myen manghkang kaba byin sai, de hpang maigan arang madu hpaga lau ban sutdu ni hpe shagyip shagyeng ai jaw Miwa hte Gala sutdu ni gaw myen mung kata shaning galu nga lu na matu hte shalau sha, shachyai sha, sai chyup sha lu na matu ladat kaba shawn nna, myen mung hpe hpaji kaba hte masha jahten jak zawn lamu ga latung kaba tai nna masing galaw sai. Myen hpyen du kaba ni hpe yup mang hta pyi galoi n'mu ga yu ai, Aung San baw, hkanghkyi baw sumbu hta mayun bang ya nna, Aung San baw hte myiman myit ya, hkanghkyi baw hte maidang gatsut ya rai n'rau n'htau lawan ladan akyang jahten jak kaba galaw shapraw sai re.
                 
Myen mung e shu mashi du hkra lu nga na matu awng san hkanghkyi baw hte ahkaw ahkang hpe galai madu wa sai. Mung chying masat hpaga ginra lamu ga law law hpe gumhpraw jaw nna mari galai ai, wanglu wanglang sut hpaga ga lu na, mu mu mai mai galaw sha lu na matu bawsang myu a lamu ga hpe hpyen du ni a myiman hte shagyeng la ai, madu myu sha ni a kan wang bungli a matu myen du ni hpa galaw shangun tim galaw maidang kapa ya, maidang gatsut ya re sha n'ga, hkyi sha u nga tim pyi sha na daram rai, myen a myu shamyit masing hta shang lawm wa sai gaw myen a kai chyan kaba galaw ya ai, kaichyan hta gumhpraw arang kaba masha n'gun arung arai hte garum ai, myen a n'shawp n'kap gumshem dik ai mai dang waw manam dik ai hpe kapa ya nna UN rapdaw kaw makawp maga ai, shawa num, masha e mayen mahtaw bun ai kaw na hkye ai, kawa shap tai ya  ai. Myen mung ka-ang hkup hpe dai ni Miwa hte Gala arang madu ni katsi majan hta grau sawng ai hku madu zing la kau ya sai re. Shing rai Gum san San Yu galai Ne Win gaw u shoi jum myen mung  a mung masa hpe namlak shachyai myu kaba ladat myu shamyit masing hpe n pawt ngang hkra hpung shang masha law law hpe wungat jaw sai.
                
Rawt malan hpung grai law wa ai, jawng ma ni mung kasu kabrawng n'gun madu du rai wa ai ten hkawm sa hkawm wa grai yak ai mung chying masat manam jahpan jep shatsang laknak hpai nna jahkrit  shagyip shagyeng shatsang ai lam nau law ai jaw 1988,8,8,ya shani gaw mungkan ting chyam hkra kadu mat ai, jawng ma ni n'gun kaba madun dat ai myen mung ting hpe jawng ma ni lu zing kau ai tim Ni win hpyen dap gaw gumshem dik ai ladat hte jawng ma law law hpe gap sat kau ai, jawng ma law law hpe rim sharawng kau ai shing rai nru nra kasu kabrawng dik wa ai jaw Hpyen du kaba Soa maung gaw Gum san gang lung ai tim Than shwe a hpyen hpung ni gaw grau gumshem dik ai hku daru aya hpe bai jum tek kau sai re, mungkan hta gumshem dik ai mazut dik ai matse labye kaba gaw myen ni kata  dai shani kaw na paw pru wa sai.

1.    Myen ni byin mayu dik ai myu kaba ladat myen myu ni a prat ningnan hkaw hkam kaba langai hku  mungkan de n'hkru ai n'shawp ai zingri roirip dik ai myu shamyit ladat jaw hkra tatut asan hkrang gran nna galaw sai re. Shawng ningnan kaba dik ai Kaichyan hpung hpe Miwa a ja gumhpraw masha n'gun kaba hte hpaw ninghtan sai. Hpyen dap kata, mu gun dap shagu, mungdaw ginwang ninghtawn bum sara sarama, gat dut masha, lawu tsang yu maya masha, lam ntsa hpyi sha ai ni palatsatik hta ai kaw na hkawt, lam kuli galaw masha, bum mare kahtawng hkan nta galaw sha ai ni, hpung kyi ni, anhte [Hkristan] hpung hkan du myen a kaichyan grai law hkra galaw kau ai. Mungkan hta masha madang hku maram yang kaichyan law  dik ai mungdan byin nga sai. Myen hpyen a htinggrum kata na shingnan lata kaba hku [စြမ္းအားရွင္] ni hpe hpaw tawn sai hte, [ၾကံ့ဖြတ္] paty hpe shingdu n'gun hku hpaw ning htan magang sai.
                 
2.    Hpaji shamyit myu shamyit masing kaba hku htinggrum kata n're asan galaw hpang sai, anhte a myu  masha kaba ni hpe sat hpang sai, [Du kaba Lazum Kum Hpang n'kau mi, n'tsa tsang de na mu gun yawng myen myu Buddha makam bung ai ni hpe lata shatsam hpang sai. Hpyen du jawng, Ginjaw ginwang, hpaji dap, mu gun dap shagu hpe wungat jaw ai jawng ni hta Myen myu Buddha makam bung ai ni hpe sha lung shangun ai. Masha jasan jaseng hpang sai. Tinang myu kaba masing myu shamyit masing awng dang hkra dingbai dingna jaw mai ai yawng hpe jasan kau hpang sai re. Jawng ni hta Buddha tara laika n'sharin n'mai sharin ra ai, jawng grai n lung yang Buddha hpara naw ra ai, jawng shagu Buddha hpara tawn ra ai gawk san ra ai, [Ubuk ten] laban shani jawng lung ra ai. Hkristan sara sarama ni hpe tsun nmai re hku dip shagyeng ai. Janmau kaba gup ai bungli galaw shaning grai na tim arawng aya n'jaw ai dip tawn ai grai law ai tsun n'mai n'dum shami shagyeng ai.
                
Matut nna myen a myu kaba myu shamyit masing hte maw lanyet masu hkalem ai lam hpe grai naw matut ra ai. Ya dai ni hkyak byin nga ai de bai hpaw yu ga, NLD Aung San Suu Kyi hpung ni 2008 gaw da ai tara hpe n'ra ai majaw 2010 ning na ra lata poi hpe ninghkap ai, ya lapran ra lata poi hta dang nna rapdaw lung na matu ga shaka la ai gasi gangau a jaw rapdaw n'lung ai nga mung shawa hpe ung ang shangun, ya gaw man htat hkam nna kawa n'ngut kau da ai myu kaba ladat myu shamyit ladat hta hpyen gumshem hte pawng nna matu shakut hkyen sai hte, matsan masha mung chying masha law law a n gun atsam hte nyep tawn ya ai panyep ntsa myu kaba mahkawn hkawn nna hkaw hkam jan tai na matu rapdaw lung sai re. Democracy a matu mungkan hpe hpyen gumshem a shingnan tai nna ta gintun myu kaba mahkawn marawn hkawn nga sai. Annau ni gaw Democracy moi kaw na lu sai amyu re myen ni matu sha ra ai, annau ra ai gaw awmdawm shanglawt re.
                 
Ndai kaw UNFC hku naw sa ra ai hpe nye ningmu hku loi sang lang mayu ai, dai gaw ngai langai mi a ningmu sha re, hpa majaw UNFC hku naw sa ra ta nga yang munghpaw hku sa yang ya yang na mung masa hpyen masa hta grau naw htap htuk na re. Mungdaw lu jang mungdan lu sai ngu tsun lu ai zawn myen hpe gasat shamyit na matu gaw ladat hkum, myu hkum gasat ra ai. Mungdaw madu up hkang lu sai hpang shanglawt matut gasat na gaw hpa n'yak sai. Simsa lam gaw annau ni n la yang kaja ai, mung masa bawngban ngut jang shi hkrai simsa chyalu re. Myu sha bawngring rawt jat lam mung annau ni mungdan annau ni lu up hkang jang lawan dik ai hte rawt jat bawngring wa chyalu re.
               
Matut nna myen a myu kaba ladat, myu shamyit ladat gaw gade ram hkrit tsang hpa re hpe Galoi Du masu na [III] hta maroi n'nyi dik ai, myit n'gut dik ai hte matut nna naw mula nala lu na re.

Chyurum ai Myu sha yawng hpe hkungga ai.

Baren Numraw.

3 comments:

w.p shadang said...

lai ka ka sara wa a ning mu mung jaw ai zawn gaw nga ai.rai tim shawng n nan myit yu ra na gaw UNFC laga rawt malan hpung ni HPA MAJAW GAP HKAT JAHKRING AI?ngai mu ai hku tsun ga nga yang laga myu baw sang rawt malan hpung ni a hpyen masa hpe maram yu yang hpyen n gun,lak nak n gun,ja gum hpraw n gun n nga ai.dai majaw gap hkat jahkring kau ai re.bai myen sawa hpyen maga hku bai yu ga.myen gaw dai zawn n gun n nga ai laknak hpai hpung ni a gawng kya ai lam yawng hpe chye nga ai.rai yang ya aten UNFC hku marawn taw nga ai mung dan ting gap hkat jahkring ra ai nga tsun ai hpe hpa majaw myen sawa n madat,n hkan sa ai.dai lam ni gaw laga amyu baw sang ni hpe yu kaji ai majaw n rai i?dai hku nga yang UNFC malawm laga amyu ni hpe myen sawa gaw FEDERAL state hku jaw lu na i?myit ga.dai ni an hte w.p myu sha ni hkrai gap nga ai ten hta gadai garum la sai.yawng gaw UNFC jahpai n na gap hkat jahkring let n bung hte sha marawn gap taw nga ma ai.myen sawa ngu ai hpe gaw n bung hte tsun n na lu na nga yang gaw dai ni ten du hkra K.I.O,K.I.A ngu n nga taw na re.moi moi me mung dan lu sa.mung hpawng ngu ai a majaw dai ni ten du hkra an hte w.p myu sha ni jam jau taw nga ai n re i?ya a ten an nau ni yawng du baw sai hkaw jam jau jam hkau let a rang bang nga ai gaw myen hte rau mung hpawm hku matut nga na matu n re.mung dan hte she gyin dan sai gaw.mung hpawm a majaw byin ai majan she ngu yang mung hpawm bai nga yang gaw bawm mayu kapaw si ai she kaja sai.makam masham hku bai yu ga,,dai ni UNFC kaw lawm ai laga amyu rawt malan hpung n kau mi gaw K.K hpe n chye ai myu re.a san sha tsun ga nga yang tsa dan naw ai myu ni re.dai zawn re ai myu ni hte bung li rau jawm galaw yang K.K ra sha rawng na kun?masha myit hku yu ga nga yang gaw mai na zawn zawn,rai na zawn zawn gaw nga ai.rai tim dai ni an hte w.p myu sha ni a majan n dai gaw K.K A SAN SENG CHYOI PRA AI WENGYI HTE TSA DAN A N HKRU N SHAWP AI WENGYI gasat ai poi re hpe asan sha mu lu ai.dai zawn gasat ai hta k.k gaw an hte w.p myu sha hpe jai lang nga ai zawn maga mi di tsadan gaw myen sawa hte laga amyu myu re ai lak nak hpe lang nga ma ai.ya hte na byin ai mahkan hta an hte a MHH hpyen la rai tim k.k hpe n chye ai myu re majaw k.k gaw tsan kau ai.chyum lai ka hta mung dai zawn re ai mabyin lam ni hpe mu lu nga ai.UNFC malawm laga amyu ni ra sharawng ai lam mung an hte w.p myu sha ni hte maren sha gaw re.rai tim K.K gaw shi hpe manoi manat ai,shi kaw hpyi ai,shi hpe kam sham ai wa hpe sha jaw ai.gade ram mi an hte shim gyim myit hte galaw sa mayu tim K.K nlawm yang gaw hka hta laika ka ai hpa sha re.dai majaw dai ni an hte w.p myu sha ni gaw K.K hpe n kam sham ai myu ni hte mung hpawm hku rau nga wa ai majaw k.k a man shaning 60 jan ari jaw sai rai tim dai ni gaw an hte w.p myu sha ni hpe dai yu bak kaw na hkye la na matu k.k lajang ya nga sai hpe kam ga.dai majaw k.k a hpung shing kang hte an hte a w.p mung dan hte sai hte nan galai la na aten rai sai.myu sha ni mung k.k a man hta n sen 1 hte sha (1)MUNG DAN HPE HPYI GA (2)MAJAN SHANG NGA AI MYU TSAW MUNG TSAW NI YAWNG HPE K.K MAKAWP MAGA YA U GA.(3)W.P MYU SHA YAWNG HPE K.K BAU SIN YA U GA ngu ja ja kyu hpyi ga.K.K gaw tsa dan hpyen yawng hpe tsin du dan ai zawn dan kau n na hta ni hta na gahtet ai ngarai wan de bang kau na let ngwi pyaw sim sa ai k.k a chye ju hte hpring zup ai w.p mung dan hpe w.p myu sha ni a lata de hta ni hta na ap ya na re..K.K a chye ju hte w.p myu sha kaji kaba yawng ngwi pyaw hkam ja nga u ga...chye ju kaba sai...

w.p shadang said...

tsa dan gaw an hte W.P myu sha ni lam 2 hku gasat nga ai re hpe dum ga.langai gaw myen sawa hpe jai lang n na lak nak hte gasat nga ai.langai gaw UNFC hku kasi ladat hte gasat nga ai.K.K hpe kam yang masha hte masa hpe kam n ra ai.an hte mung dan hpe gaw UNFC hku hpyi n ra ai.myen sawa kaw hpyi n ra ai.k.k kaw sha hpyi ra ai.masha hte masa hpe kam yang K.K hpe kam sham ai myit hten za chye ai.k.k hpe kam yang laga hpa hpe n kam ra ai.K.K ra sharawng ai gaw shi hpe kam yang kam dai sha ra ai.hpat wat kaw aw ra zawn zawn,le ra zawn zawn re ai hpe n ra sharawng ai.....

w.p shadang said...

ga ngam; UNFC kaw lawm ai laga amyu baw san yawng K.K hpe hkap la kam sham ai ni rai yang gaw UNFC hku galaw sa wa ai mung masa mai byin ai.n dai kaw karai masa hku sa ai AWM DAWM hte shim gyim myit masa hku sa ai MUNG HPAWM hpe gying hka la ga.

Post a Comment