Machyi nga ai wa hpe tsi shamai la lu na matu shawng nnan shi hta kaning re ai ana ahkya rawng nga ai hpe chye hkra jep sagawn ra ai zawn satan wa gaw anhte Wunpawng Myusha ni hpe hpa majaw shamyit wa nga ai a npawt nhpang chye lu na matu azin ayang sagawn yu ga.
Myen ni a shingdu lam maumwi mausa hpe hkaja yu ai shaloi, prat 4 ginhka tawn ai hpe mu lu ai. (1) Anoratha prat, (2) Bayinnawng prat, (3) Alongphaya prat, (4) Shanglawt lu ai shani kaw na dai ni du hkra na prat ni rai nga ai. Prat 1-3 gaw-gap ai kaw lawu ga na bum nga masha ni a ginra ni hpe zing la nna masha ni hpe gaw Myen ni ra sharawng ai hku asung jashawn wa masai. Raitim dai bum nga masha ni a lam gaw shanhte a maumwi mausa kaw ntsun shalawm ai sha, Myen ni ram nna gaw-gap wa lu ai hpe sha shadan shadawng wa masai.
LARAM AI WUNPAWNG MYUSHA NI A LAM:- 1885 ning kaw British ni Myenmung ting hpe zing la ai hpang, bum nga masha ni a ginra ni hpe matut zing bang wa ai shaloi, kaga amyu in British hpe hkap gasat ai lam n-galaw ma ai raitim, anhte Wunpawng Myusha ni gaw 30 ning grup yin laja lana hkap gasat ai lam, mungkan majan (I) kaw magrau grang let sinna mungdan hkan e gara hku gasat du hkawm ai lam, Myen ni woi shang wa ai Japan ni gaw British ni hpe Myenmung kaw na gasat shapraw kau sai raitim, Wunpawng Myusha ni gaw Japan ni hpe htunghpau sinat hte hkap gasat nga ai hpe mu ma ai shaloi, British hte American ni gaw India kaw nna Myenmung de bai shang wa nna Wunpawng myusha ni hpe hpyen hpaji loi li sharin ya nhtawm jak sinat ni jaw dat ai hte Japan ni hpe Myenmung kaw nna gara hku gawt shapraw kau lu ai lam, shing re ai laram a majaw Myen hte bum nga masha ni yawng kalang ta shanglawt lu na matu Gen. Aung San gaw Wunpawng Myusha ni hpe garum hpyi ai lam, Myenmung shanglawt lu ai hte lawu ga hkan e gasu wa ai Myen Communist hpung ni hpe mung, Jinghpaw dap ni e shagrawt kau ai lam, Myenmung ting hpe bum nga masha rawt malan hpung ni e zing la nna Yangon sha ngam sai ten hta U Nu hpe Yangon asuya nga nna jahpyak shamying hkrum ai shaloi, 3 ya laman Jinghpaw dap ni e hkye la ya sai. Shing re ai Wunpawng Myusha ni a laram ai hpe Myen ni a matu gaw chyeju dum na malai na chying hkrit hpa rai wa sai.
Wunpawng Myusha ni gaw Myen hpe gade lang hkye la wa sai raitim bum nga masha ni lu ging ai ahkaw ahkang n jaw ai majaw 1961 ning kaw rawt malan hpang wa sai. Dai shaloi Myenmung a Commander-In-Chief rai nga ai Gen. Ne Win gaw grai hkrit kajawng mat sai rai nna, bum nga masha ni hpe shamyit kau lu na matu shawng nnan e, 1962 ning hta U Nu asuya hpe daru magam zing la nu ai. Myen asuya ni asak matut hkrung lu na matu ra ahkyak dik ai ten ni hta Wunpawng Myusha ni hpe hpyen masa, mungmasa kaw asung jashawn ngut sai rai nna, ya gaw shamyit kau na mahtang ladat shaw masai. Ahkyak ai gaw, KIO hpe sha n rai, npawt nhpang rai nga ai Wunpawng Myusha ni hte hpawn lu shamyit kau jang gaw kaga ngam nga ai ni hpe matut shamyit na matu lit nli na sai, nga nna myit la manu ai. Shing rai prat (4) hta mung prat (1-3) na zawn bum nga masha ni a amying shingteng ni Myenmung a maumwi mausa kaw na shamyit kau lu na matu hkyen wa sai. Dai majaw 1963 ning hta Wunpawng Myusha ni hte KIO hpe shawng shamyit kau na matu masing shalat masai.
(1) Makam masham lam hpe dumbru dumbra galaw dat ai hte kahkyin gumdin lam lu jahten sai.
(2) Hpakant hpe gat lawk shatai nna nanghpam malu masha shabra dat ai hte aten kadun laman Wunpawng Myusha ni kani ya byin wa sai.
(3) Mokong, Monyin, Hpakant hkan e AIDS ana kanu ni shabra dat ai hte amyu hpe jahten sharun lu ai ana ahkya ni chyam bra wa sai. Kaga ladat ni law law nga ai raitim ndai myu masum gaw na chying ahkyak ai masing a npawt nhpang rai nga ai.
Hpang na aten ni hta Ne Win hpe nra sharawng ai General ni nga wa ma ai raitim, bum nga masha ni hpe shamyit kau nna Burmanization masing awngdang wa lu hkra shalat tawn ai Ne Win a ladat hpe gaw dai ni du hkra tup hkrak hkan shadik shatup wa masai.
KIO HTE CPB MILITARY ALLIANCE GALAW:- Aten ladaw hte grup yin a masa hta hkan nna KIO gaw CPB hte Military Alliance galaw nna hpyen man bung ai Myen hpyen asuya hpe pawng gasat na matu myit hkrum nhtawm hpyen hpaji ni mung jahtuk shabung wa nga magang sai. Dai shaloi Myen hpyen asuya a matu na chying hkrit hpa byin wa ai. Madung gaw KIO hte CPB hpyen man pawng dat ai hte Miwa gaw KIO hpe laknak ntaw ntsang jaw na rai nna, shawng de British hte American ni Kachin hpe laknak jaw dat ai hte Japan ni hpe Myenmung kaw nna lu gasat shapraw dat ai hpe mu wa sai zawn, ndai lang gaw Myen ni asum hkam ra ai baw rai wa na sai nga nna asan sha mu wa masai. Dai majaw hpyen asuya gaw shi a hpyen rai nga ai Miwa hte lawan ladan jahkau la nna hpu nau Wa hpung hpe asung jashawn ai ladat hte 1989 ning hta CPB ni hpe daru magam zing la manu ai. Tau nau nna hkyen tawn sai hte maren Wa hpyen hpung gaw Myen hpyen dap hte gap hkat jahkring nna Wa ni hpe sut masa ahkaw ahkang amyu myu jaw let shabyawng kau masai.
GAP HKAT JAHKRING:- KIO maram yu dat ai shaloi, aten galu gasat poi shang wa ai rai yang, KIO gaw Myen hpyen dap hpe ndang ai zawn, Myen hpyen dap mung KIO hpe nlu shamyit kau ai majaw, lahkawng maga de sum kaba byin wa na hpe mu wa sai. Grau sum na gaw mungmasha ni rai wa na re. Dai majaw hpyen masa hpe shazim tawn nna mungmasa hku majan matut gasat na matu daw dan nhtawm 1994 ning kaw gasat jahkring tawn masai. Mungmasa majan gasat na matu constitution rai nnga ai majaw asuya hte pawng nna National Convention kaw constitution jawm ka wa ai rai yang 2008 ning kaw ka ngut nna mungmasa hku matut gasat hkat na matu Kachin State Progressive Party (KSPP) ngu ai mungmasa party hpe hpaw dat sai. Myen gaw Wunpawng Myusha ni a hpyen masa hte mungmasa hpe hkrit tsang nga ma ai majaw myu lahkawng yan hpe shamyit kau lu na matu KIO hpe Border Guard Force (BGF) galaw shangun nna KSPP hpe gaw ra lata poi shang na ahkang n jaw ai.
THEIN SEIN ASUYA:- 2011 March 30 ya shani Thein Sein asuya lung wa sai. Dai asuya gaw mungdan kata kaw mung, shinggan kaw mung Myen asuya hpe ninghkap nga ai ni hpe simsa lam galaw na matu ndau nga masai. Rawt malan hpung ni hte gap hkat jahkring tawn na lam tam wa masai. Raitimung mungdan ting hta hpyen masa hte mungmasa kaw hkam dahka nga ai simsa lam lu wa na matu gaw, 1963 ning kaw ladat shaw hpang wa sai hte maren Wunpawng Myusha ni hte simsa lam la tawn sai KIO hpe shawng shamyit kau ra ai, nga nna jahtuk magang sai hte maren shadik shatup galaw hpang wa masai. KIO hpe hpyen masa hku lu shamyit kau ai hte kaga rawt malan hpung ni gaw hpung langai a hpang langai asum hkam wa sana rai nna, dai rawt malan hpung ni hpe kam hpa nga ai Ma Kaw mung rawt malan hpung ni a ntsa e myit mada shara n nga sai majaw mungmasa shaga ai hta n-gun kya wa na sai nga nna tak la ai.
UNFC HPAW SHABAWN:- KIO woi ningbaw ai UNFC hpe woi hpaw shabawn dat ai shaloi Myen hpyen asuya hpe bai kajawng shangun sai. Dai majaw hpu nau Wa ni UNFC kaw nsa shang lawm hkra shawng de dawm la kau sai ahkaw ahkang amyu myu bai jaw nna kalang mi bai shalen la lu masai. Matut nna UNFC hpe jahten sharun kau lu hkra ladat amyu myu hte shakut nga masai.
MAJAN HPANG:- Ku Kang hpung hpe nhtoi 3 ya hte shamyit kau wa sai. Wunpawng ramma ni hpe yu yang 70% daram gaw kani ya, tsa ya, AIDS ana kanu ni byin ma sai zawn, KIA hpyen la ni hta mung kani ya law mat sai majaw naw lang mai ai laknak pala ni gaw nanghpam malu masha hte galai lu kau sai rai nna, lang n mai sai laknak ni sha lu na masai. Shing rai KIA hpyen la nnan sa galaw na matu ramma ni mung ndum shamyi si htum ma masai. Raitimung KIO ginra gaw dam ai majaw tsep kawp zing la na matu 10 ya na na re, nga nna maram nhtawm 2011 June 9 ya shani e gasat hpang wa masai. KIA hpyen hpung ni hpe Chemical laknak ni hte hkan gasat ai zawn, mare, yi sun hkauna hkan tam lu tam sha nga ai mungmasha ni hpe mung hkan gap sat hkawm ai hta n-ga, Yello Rain ngu ai chemical laknak hte mung matut manoi gasat wa masai raitim nlu dang la ai hta n-ga, Myen maga de hpyen hpung hkying kaba hkrat sum wa ai majaw ladat nnan bai shaw manu ai.
Ma Kaw hpe lu abawk la ai hte sinna masha ni jawm madi shadaw wa na mara ai. Dai shaloi rawt malan hpung ni yawng mung gasat jahkring kau wa na mara ai, nga nna kam let ta tut galaw wa ma ai rai yang, kaja nan kaga hpu nau rawt malan hpung ni gaw satan wa gunglau ai mahkrun kaw hkan gashawt nang mat wa masai. Shing rai satan wa gaw KIO hpe simsa lam mahtan masu nna ta tut kaw gaw lawu ga na shi a hpyen hpung ni hpe KIO ginra de sa bang dingyang rai laknak n hpai ai mungmasha in hpe hkan zingri roirip sat hkawm wa sai.
MAJAN A MAHTAI:- Ndai majan a mahtai gaw, WP myusha ni hta na chying sum machyi wa sai. Raitim si htum wa nga ai kani ya, tsa ya, AIDS ana kanu ni hpe shabran dat shangun nna tinang a asak hte amyu hpe aten dep makawp maga la lu na matu masawp dep ai laknak ni magra jum nhtawm gasat bang wa nga ga yang, mungdan kata hkan, maigan mungdan hkan shawng de dumbru dumbra rai ninghkap hkat nga ai myutsaw sha ni gaw kahkyin ai shawang myit hte tinang a hkum hpe tinang nan lit jaw la nhtawm byin mai ai shara kaw lit shang jum nga masai.
WP MYUSHA NI RA SHARAWNG AI HKRANG:- Bum nga masha ni yawng ra sharawng ai gaw Panglong myit hkrum ga sadi kaw rawng ai hte maren Munghpawm Myenmung hpe gaw-gap nna rapra ai tara npu e uphkang sa wa na hpe jawm ra sharawng nga ma ai. Raitimung ta tut galaw sa wa ai Myen asuya a lai gaw myu langai (unitary) hkrang hpe tawk hprut lang wa ai gaw Myenmung shanglawt lu ai shani kaw na rai wa sai. Magyi magaw re ai hpri tawng hpe malan la na matu gaw n-yak ai. Raitim magaw ai hpun tawng hpe malan la na matu gaw n byin ai.
Lahta kaw tang madun wa sai masa hta hkan nna byin mai na lam yan hpe lata ra saga ai. Mungkan grup yin na myutsaw hpu nau ni a ningmu hpe maram yu yang, ganoi tsa htam hpring ngu na daram gaw awmdawm ahkaw ahkang lu ai munghpawm mungdan hpe ra sharawng nga ma ai. Raitimung munghpawm myenmung hpe ra sharawng ai gaw loi li she arai nhten! Rai yang, yawng e jawm ra sharawng ai hpe lu wa na matu gaw dinglun hkat nga ai hte sha gaw lu wa na n re majaw hkum dek shagu atsam htum hte jawm shakut sa wa ra saga ai. Raitimung bum nga myusha in yawng lawm ai mungdan rai ra na re. Yaw shada tawn ai masing awngdang wa na matu bawng jahkrup ai shaloi, “Shing ngu yang Myen asuya n hkraw ya na ma ai majaw…..” ngu ai rai yang gaw, satan hpe asum jaw kau ai lachyum sha rai wa na re. Myen ni ding yang tsun chye ai ga hkaw, “Bum nga masha ni gaw myit hpraw san ai amyu ni rai ma ai” nga ai re. Lachyum gaw, “Bum nga masha ni grai anya ma ai” ngu ai lachyum rai nga ai hpe yawng chye nga chyalu re. Bum nga masha ni shanhte ra ai hte maren hkan madat ya hkra, jahkrit ai ladat, shamyawk ai ladat amyu myu lang dat ai hte bum nga masha ni gaw ntsen nga ninglen tinang maga de asum hkam nhtawm da sang kataw bang ya wa saga ai. Hpang de Myen in hte hkrum shaga ai shaloi Myen ni a akyang hte ladat ni hpe jai lang chye ra na masa nga ai.
Munghpawm Mungdan (Union of Ethnic Nationalities) kaw Unitary hkrang sha ra sharawng ai Myenmung nlawm ai. Ga shadawn, sumwum si langai hpe yu dat yang, ntsa lam na htat ai shan gaw kata na atum kaji hpe gayawp tawn nga ai. Lachyum gaw ntsa na shan gaw Munghpawm Mungdan rai nna, kachyi sha re ai atum gaw unitary hkrang hpe ra marit nga ai Myenmung rai nga ai. Myenmung a htingbu mungdan gaw Munghpawm Mungdan langai sha nga ai raitimung panglai ngu ai n nga ai. Panglai grup yin gaw moi chyaloi nhkoi kaw nna Munghpawm Mungdan e tsep kawp madu tawn da sai (Mon, Kayin, Yahkaing). Matse ai satan ni zing la kau ya ai hpe Mon, Kayin, Yahkaing ni a shingdu maumwi kaw mu lu nga ai. Shing rai kaga hpu nau ni yawng mung munghpawm mungdan hkrang hpe ra marit nga ma ai rai yang, satan gunglau ai hpe jan lu ai atsam n nga shajang ai majaw satan a npu e mayam naw tai shajang nga ga ai. Munghpawm Mungdan gaw lam shagu hta ra n rawng hkra hkumtsup nga ai majaw mungdan gaw-gap lu ai hpang aten gadun laman mungkan kaw na chying lu su simsa ai mungdan byin tai wa na re.
SATAN HPE MARA SHAGUN NA KUN? Sung sung myit yu yang satan wa gaw kaga masha ni hpe gunglau jahten sharun na matu lit nga ai hte maren shadik shatup sa wa nga ai majaw shi hpe mara shagun na lam n nga ai. Anhte mahtang Yehowa jaw da ya ai machye machyang hpe lang nna kahkyin gumdin ai n-gun hte tinang a amyu ni hpe makawp maga sa wa lu na matu lit nga ai hpe galaw na malai, satan wa a gunglau ai kaw hkan kataw hkawm nga ai aten naw rai nga ga ai. Tinang kaw ning ra nga ai hpe yin la nna gram sharai la na matu atsam rawng ai shani gaw satan hpe dang kau nna rawt jat wa na aten du sai, ngu nna hkam la ra saga ai.
Myutsaw hpu nau nlang hte satan a mayam prat kaw na lawt wa lu nna Munghpawm Mungdan hpe jawm gaw-gap na matu myit sharawng shajang nga sai hpe jut shagu de na shiga ni na lu nga air majaw n-gun lu ai. Mungkan ting kaw chyam bra nga ai hpu nau bum nga masha bawsang shagu chye na lawm hkra hkan htawn tsun ra saga ai. Shanhte dum hprang wa ai hpang gaw, shada matut kahte hkat ai ladat hte aten langai a laman e chyam bra wa nna maigan mungdan ni hte UN kaw na matut madi shadaw wa hkra tsang langai a hpang langai lahkam sa wa lu na re.
MUNGMASA NINGMU:- Mungmasa ngu ai gaw na chying dam lada ai majaw dam lada ai myit jasat hte shadik shatup nna tsun shaga ai jasat hpe na la ai ni hku nna myit hkrum ya mai na ma ai. Lai wa sai ten ni kaw bum nga masha ni hta, kaga masha ni a lam gaw tinang hte n seng ai zawn, kadai mung kade amyu a ginra, laili laika hte htunghking hpe sha ahkyak tawn wa saga ai. Raitimung satan wa gaw, shi a ginra hte htunghking gaw shi hte sha seng ai zawn, bum nga masha ni a ginra yawng mung shi hte sha seng ai, nga nna hkam la nhtawm ahkyak la sa ai nga yang, bum nga masha ni yawng hpe mayam lu yam sha nga ai gaw mau hpa n rai nga ai. Mungdan langai hpe madu lu na matu hkam la ra ai atsam gaw dai mungdan a madang hte bung pre ai hkam la lam lu ra ai hpe jawm chye nga chyalu rai na sai.
Masing kaba langai hpe myit shapraw la na matu gaw kade mi n yak nhten! Raitimung dai myit shapraw dat ai hpe galaw hpang na matu tawk hprut dawdan nna ta tut galaw hpang lu ai atsam gaw na chying yak ai. Law malawng gaw satan wa a gunglau ai hpe n jan lu ai majaw kataw mat nna shada dinglun mara shagun hkat ai de lam numshe shang mat chye ga ai. Kade rai nna ai laman shanglawt lu wa ai East Timor hte South Sudan a ntsa e maram yu yang, shanglawt lu ging ai shingdu maumwi ngang kang ai hta n-ga, maigan mungdan ni hte UN hpe matut mahkai ai hta htap htuk ai mahkrun hku sa wa lu ai hta hkan nna awngdang wa ma ai hpe maram lu ai. Anhte gaw-gap na Munghpawm Mungdan a lam ni gaw mungdaw shagu hta ngangkang ai shingdu labau ni nga nga shajang chyalu re.
Munghpawm Mungdan gaw-gap na hte seng nna ndai zawn rai ningmu garan kachyan galaw ai a npawt nhpang gaw, awmdawm ahkaw ahkang lu ai mungdan gaw-gap na matu shani shagu pru wa ai nsen ni na lu ai zawn, laili laika hkan e mung mu hti lu nga ai majaw tinang mung myit lawm wa let shang jahta lawm ai rai sai. Ndai ningmu a ntsa e grau hkumtsup dam lada ai madang hku mu lu ai hpaji ninghkring ni gaw ta tut jawm galaw lu na matu pri nen ai hkrang hpe shalat shapraw dat ai kaw atsang langai a hpang langai galaw awngdang wa na re, ngu nna shingran mu ai hpe myutsaw hpu nau ni myit yu na matu kamhpa let lajin dat ai.
GINCHYUM:- “Lagawn ai wa e, hkagyin hpang de sa su” nga nna Ja Chyum mungga kaw matsun da nga ai. Yehowa kaw kamhpa let kyu hpyi ai hte maren, tinang a hkum hkrang n-gun atsam yawng hpe asung jashawn let shadik shatup sa wa yang sha awngdang wa mai ai hpe shadum da nga ai.
Dai ni na ten hta WP Myusha ji nban yawng hte tsaw htum ai Yehowa kaw aja awa kyu jawm hpyi nhtawm gasat sa wa nga ai majan awngdang lam gaw bum nga masha myu bawsang yawng a matu rap ra ai munghpawm mungdan gaw-gap wa lu nna, Karai Kasang a mungdan hpe maden zinghka wa shangun lu ai mungdan hpe gaw-gap lu u ga matu, hkagyin zawn laram rawng ai n-gun hte atsam htum shakut sa wa ga law.
Pyilan
12 February 2012
Myen ni a shingdu lam maumwi mausa hpe hkaja yu ai shaloi, prat 4 ginhka tawn ai hpe mu lu ai. (1) Anoratha prat, (2) Bayinnawng prat, (3) Alongphaya prat, (4) Shanglawt lu ai shani kaw na dai ni du hkra na prat ni rai nga ai. Prat 1-3 gaw-gap ai kaw lawu ga na bum nga masha ni a ginra ni hpe zing la nna masha ni hpe gaw Myen ni ra sharawng ai hku asung jashawn wa masai. Raitim dai bum nga masha ni a lam gaw shanhte a maumwi mausa kaw ntsun shalawm ai sha, Myen ni ram nna gaw-gap wa lu ai hpe sha shadan shadawng wa masai.
LARAM AI WUNPAWNG MYUSHA NI A LAM:- 1885 ning kaw British ni Myenmung ting hpe zing la ai hpang, bum nga masha ni a ginra ni hpe matut zing bang wa ai shaloi, kaga amyu in British hpe hkap gasat ai lam n-galaw ma ai raitim, anhte Wunpawng Myusha ni gaw 30 ning grup yin laja lana hkap gasat ai lam, mungkan majan (I) kaw magrau grang let sinna mungdan hkan e gara hku gasat du hkawm ai lam, Myen ni woi shang wa ai Japan ni gaw British ni hpe Myenmung kaw na gasat shapraw kau sai raitim, Wunpawng Myusha ni gaw Japan ni hpe htunghpau sinat hte hkap gasat nga ai hpe mu ma ai shaloi, British hte American ni gaw India kaw nna Myenmung de bai shang wa nna Wunpawng myusha ni hpe hpyen hpaji loi li sharin ya nhtawm jak sinat ni jaw dat ai hte Japan ni hpe Myenmung kaw nna gara hku gawt shapraw kau lu ai lam, shing re ai laram a majaw Myen hte bum nga masha ni yawng kalang ta shanglawt lu na matu Gen. Aung San gaw Wunpawng Myusha ni hpe garum hpyi ai lam, Myenmung shanglawt lu ai hte lawu ga hkan e gasu wa ai Myen Communist hpung ni hpe mung, Jinghpaw dap ni e shagrawt kau ai lam, Myenmung ting hpe bum nga masha rawt malan hpung ni e zing la nna Yangon sha ngam sai ten hta U Nu hpe Yangon asuya nga nna jahpyak shamying hkrum ai shaloi, 3 ya laman Jinghpaw dap ni e hkye la ya sai. Shing re ai Wunpawng Myusha ni a laram ai hpe Myen ni a matu gaw chyeju dum na malai na chying hkrit hpa rai wa sai.
Wunpawng Myusha ni gaw Myen hpe gade lang hkye la wa sai raitim bum nga masha ni lu ging ai ahkaw ahkang n jaw ai majaw 1961 ning kaw rawt malan hpang wa sai. Dai shaloi Myenmung a Commander-In-Chief rai nga ai Gen. Ne Win gaw grai hkrit kajawng mat sai rai nna, bum nga masha ni hpe shamyit kau lu na matu shawng nnan e, 1962 ning hta U Nu asuya hpe daru magam zing la nu ai. Myen asuya ni asak matut hkrung lu na matu ra ahkyak dik ai ten ni hta Wunpawng Myusha ni hpe hpyen masa, mungmasa kaw asung jashawn ngut sai rai nna, ya gaw shamyit kau na mahtang ladat shaw masai. Ahkyak ai gaw, KIO hpe sha n rai, npawt nhpang rai nga ai Wunpawng Myusha ni hte hpawn lu shamyit kau jang gaw kaga ngam nga ai ni hpe matut shamyit na matu lit nli na sai, nga nna myit la manu ai. Shing rai prat (4) hta mung prat (1-3) na zawn bum nga masha ni a amying shingteng ni Myenmung a maumwi mausa kaw na shamyit kau lu na matu hkyen wa sai. Dai majaw 1963 ning hta Wunpawng Myusha ni hte KIO hpe shawng shamyit kau na matu masing shalat masai.
(1) Makam masham lam hpe dumbru dumbra galaw dat ai hte kahkyin gumdin lam lu jahten sai.
(2) Hpakant hpe gat lawk shatai nna nanghpam malu masha shabra dat ai hte aten kadun laman Wunpawng Myusha ni kani ya byin wa sai.
(3) Mokong, Monyin, Hpakant hkan e AIDS ana kanu ni shabra dat ai hte amyu hpe jahten sharun lu ai ana ahkya ni chyam bra wa sai. Kaga ladat ni law law nga ai raitim ndai myu masum gaw na chying ahkyak ai masing a npawt nhpang rai nga ai.
Hpang na aten ni hta Ne Win hpe nra sharawng ai General ni nga wa ma ai raitim, bum nga masha ni hpe shamyit kau nna Burmanization masing awngdang wa lu hkra shalat tawn ai Ne Win a ladat hpe gaw dai ni du hkra tup hkrak hkan shadik shatup wa masai.
KIO HTE CPB MILITARY ALLIANCE GALAW:- Aten ladaw hte grup yin a masa hta hkan nna KIO gaw CPB hte Military Alliance galaw nna hpyen man bung ai Myen hpyen asuya hpe pawng gasat na matu myit hkrum nhtawm hpyen hpaji ni mung jahtuk shabung wa nga magang sai. Dai shaloi Myen hpyen asuya a matu na chying hkrit hpa byin wa ai. Madung gaw KIO hte CPB hpyen man pawng dat ai hte Miwa gaw KIO hpe laknak ntaw ntsang jaw na rai nna, shawng de British hte American ni Kachin hpe laknak jaw dat ai hte Japan ni hpe Myenmung kaw nna lu gasat shapraw dat ai hpe mu wa sai zawn, ndai lang gaw Myen ni asum hkam ra ai baw rai wa na sai nga nna asan sha mu wa masai. Dai majaw hpyen asuya gaw shi a hpyen rai nga ai Miwa hte lawan ladan jahkau la nna hpu nau Wa hpung hpe asung jashawn ai ladat hte 1989 ning hta CPB ni hpe daru magam zing la manu ai. Tau nau nna hkyen tawn sai hte maren Wa hpyen hpung gaw Myen hpyen dap hte gap hkat jahkring nna Wa ni hpe sut masa ahkaw ahkang amyu myu jaw let shabyawng kau masai.
GAP HKAT JAHKRING:- KIO maram yu dat ai shaloi, aten galu gasat poi shang wa ai rai yang, KIO gaw Myen hpyen dap hpe ndang ai zawn, Myen hpyen dap mung KIO hpe nlu shamyit kau ai majaw, lahkawng maga de sum kaba byin wa na hpe mu wa sai. Grau sum na gaw mungmasha ni rai wa na re. Dai majaw hpyen masa hpe shazim tawn nna mungmasa hku majan matut gasat na matu daw dan nhtawm 1994 ning kaw gasat jahkring tawn masai. Mungmasa majan gasat na matu constitution rai nnga ai majaw asuya hte pawng nna National Convention kaw constitution jawm ka wa ai rai yang 2008 ning kaw ka ngut nna mungmasa hku matut gasat hkat na matu Kachin State Progressive Party (KSPP) ngu ai mungmasa party hpe hpaw dat sai. Myen gaw Wunpawng Myusha ni a hpyen masa hte mungmasa hpe hkrit tsang nga ma ai majaw myu lahkawng yan hpe shamyit kau lu na matu KIO hpe Border Guard Force (BGF) galaw shangun nna KSPP hpe gaw ra lata poi shang na ahkang n jaw ai.
THEIN SEIN ASUYA:- 2011 March 30 ya shani Thein Sein asuya lung wa sai. Dai asuya gaw mungdan kata kaw mung, shinggan kaw mung Myen asuya hpe ninghkap nga ai ni hpe simsa lam galaw na matu ndau nga masai. Rawt malan hpung ni hte gap hkat jahkring tawn na lam tam wa masai. Raitimung mungdan ting hta hpyen masa hte mungmasa kaw hkam dahka nga ai simsa lam lu wa na matu gaw, 1963 ning kaw ladat shaw hpang wa sai hte maren Wunpawng Myusha ni hte simsa lam la tawn sai KIO hpe shawng shamyit kau ra ai, nga nna jahtuk magang sai hte maren shadik shatup galaw hpang wa masai. KIO hpe hpyen masa hku lu shamyit kau ai hte kaga rawt malan hpung ni gaw hpung langai a hpang langai asum hkam wa sana rai nna, dai rawt malan hpung ni hpe kam hpa nga ai Ma Kaw mung rawt malan hpung ni a ntsa e myit mada shara n nga sai majaw mungmasa shaga ai hta n-gun kya wa na sai nga nna tak la ai.
UNFC HPAW SHABAWN:- KIO woi ningbaw ai UNFC hpe woi hpaw shabawn dat ai shaloi Myen hpyen asuya hpe bai kajawng shangun sai. Dai majaw hpu nau Wa ni UNFC kaw nsa shang lawm hkra shawng de dawm la kau sai ahkaw ahkang amyu myu bai jaw nna kalang mi bai shalen la lu masai. Matut nna UNFC hpe jahten sharun kau lu hkra ladat amyu myu hte shakut nga masai.
MAJAN HPANG:- Ku Kang hpung hpe nhtoi 3 ya hte shamyit kau wa sai. Wunpawng ramma ni hpe yu yang 70% daram gaw kani ya, tsa ya, AIDS ana kanu ni byin ma sai zawn, KIA hpyen la ni hta mung kani ya law mat sai majaw naw lang mai ai laknak pala ni gaw nanghpam malu masha hte galai lu kau sai rai nna, lang n mai sai laknak ni sha lu na masai. Shing rai KIA hpyen la nnan sa galaw na matu ramma ni mung ndum shamyi si htum ma masai. Raitimung KIO ginra gaw dam ai majaw tsep kawp zing la na matu 10 ya na na re, nga nna maram nhtawm 2011 June 9 ya shani e gasat hpang wa masai. KIA hpyen hpung ni hpe Chemical laknak ni hte hkan gasat ai zawn, mare, yi sun hkauna hkan tam lu tam sha nga ai mungmasha ni hpe mung hkan gap sat hkawm ai hta n-ga, Yello Rain ngu ai chemical laknak hte mung matut manoi gasat wa masai raitim nlu dang la ai hta n-ga, Myen maga de hpyen hpung hkying kaba hkrat sum wa ai majaw ladat nnan bai shaw manu ai.
Ma Kaw hpe lu abawk la ai hte sinna masha ni jawm madi shadaw wa na mara ai. Dai shaloi rawt malan hpung ni yawng mung gasat jahkring kau wa na mara ai, nga nna kam let ta tut galaw wa ma ai rai yang, kaja nan kaga hpu nau rawt malan hpung ni gaw satan wa gunglau ai mahkrun kaw hkan gashawt nang mat wa masai. Shing rai satan wa gaw KIO hpe simsa lam mahtan masu nna ta tut kaw gaw lawu ga na shi a hpyen hpung ni hpe KIO ginra de sa bang dingyang rai laknak n hpai ai mungmasha in hpe hkan zingri roirip sat hkawm wa sai.
MAJAN A MAHTAI:- Ndai majan a mahtai gaw, WP myusha ni hta na chying sum machyi wa sai. Raitim si htum wa nga ai kani ya, tsa ya, AIDS ana kanu ni hpe shabran dat shangun nna tinang a asak hte amyu hpe aten dep makawp maga la lu na matu masawp dep ai laknak ni magra jum nhtawm gasat bang wa nga ga yang, mungdan kata hkan, maigan mungdan hkan shawng de dumbru dumbra rai ninghkap hkat nga ai myutsaw sha ni gaw kahkyin ai shawang myit hte tinang a hkum hpe tinang nan lit jaw la nhtawm byin mai ai shara kaw lit shang jum nga masai.
WP MYUSHA NI RA SHARAWNG AI HKRANG:- Bum nga masha ni yawng ra sharawng ai gaw Panglong myit hkrum ga sadi kaw rawng ai hte maren Munghpawm Myenmung hpe gaw-gap nna rapra ai tara npu e uphkang sa wa na hpe jawm ra sharawng nga ma ai. Raitimung ta tut galaw sa wa ai Myen asuya a lai gaw myu langai (unitary) hkrang hpe tawk hprut lang wa ai gaw Myenmung shanglawt lu ai shani kaw na rai wa sai. Magyi magaw re ai hpri tawng hpe malan la na matu gaw n-yak ai. Raitim magaw ai hpun tawng hpe malan la na matu gaw n byin ai.
Lahta kaw tang madun wa sai masa hta hkan nna byin mai na lam yan hpe lata ra saga ai. Mungkan grup yin na myutsaw hpu nau ni a ningmu hpe maram yu yang, ganoi tsa htam hpring ngu na daram gaw awmdawm ahkaw ahkang lu ai munghpawm mungdan hpe ra sharawng nga ma ai. Raitimung munghpawm myenmung hpe ra sharawng ai gaw loi li she arai nhten! Rai yang, yawng e jawm ra sharawng ai hpe lu wa na matu gaw dinglun hkat nga ai hte sha gaw lu wa na n re majaw hkum dek shagu atsam htum hte jawm shakut sa wa ra saga ai. Raitimung bum nga myusha in yawng lawm ai mungdan rai ra na re. Yaw shada tawn ai masing awngdang wa na matu bawng jahkrup ai shaloi, “Shing ngu yang Myen asuya n hkraw ya na ma ai majaw…..” ngu ai rai yang gaw, satan hpe asum jaw kau ai lachyum sha rai wa na re. Myen ni ding yang tsun chye ai ga hkaw, “Bum nga masha ni gaw myit hpraw san ai amyu ni rai ma ai” nga ai re. Lachyum gaw, “Bum nga masha ni grai anya ma ai” ngu ai lachyum rai nga ai hpe yawng chye nga chyalu re. Bum nga masha ni shanhte ra ai hte maren hkan madat ya hkra, jahkrit ai ladat, shamyawk ai ladat amyu myu lang dat ai hte bum nga masha ni gaw ntsen nga ninglen tinang maga de asum hkam nhtawm da sang kataw bang ya wa saga ai. Hpang de Myen in hte hkrum shaga ai shaloi Myen ni a akyang hte ladat ni hpe jai lang chye ra na masa nga ai.
Munghpawm Mungdan (Union of Ethnic Nationalities) kaw Unitary hkrang sha ra sharawng ai Myenmung nlawm ai. Ga shadawn, sumwum si langai hpe yu dat yang, ntsa lam na htat ai shan gaw kata na atum kaji hpe gayawp tawn nga ai. Lachyum gaw ntsa na shan gaw Munghpawm Mungdan rai nna, kachyi sha re ai atum gaw unitary hkrang hpe ra marit nga ai Myenmung rai nga ai. Myenmung a htingbu mungdan gaw Munghpawm Mungdan langai sha nga ai raitimung panglai ngu ai n nga ai. Panglai grup yin gaw moi chyaloi nhkoi kaw nna Munghpawm Mungdan e tsep kawp madu tawn da sai (Mon, Kayin, Yahkaing). Matse ai satan ni zing la kau ya ai hpe Mon, Kayin, Yahkaing ni a shingdu maumwi kaw mu lu nga ai. Shing rai kaga hpu nau ni yawng mung munghpawm mungdan hkrang hpe ra marit nga ma ai rai yang, satan gunglau ai hpe jan lu ai atsam n nga shajang ai majaw satan a npu e mayam naw tai shajang nga ga ai. Munghpawm Mungdan gaw lam shagu hta ra n rawng hkra hkumtsup nga ai majaw mungdan gaw-gap lu ai hpang aten gadun laman mungkan kaw na chying lu su simsa ai mungdan byin tai wa na re.
SATAN HPE MARA SHAGUN NA KUN? Sung sung myit yu yang satan wa gaw kaga masha ni hpe gunglau jahten sharun na matu lit nga ai hte maren shadik shatup sa wa nga ai majaw shi hpe mara shagun na lam n nga ai. Anhte mahtang Yehowa jaw da ya ai machye machyang hpe lang nna kahkyin gumdin ai n-gun hte tinang a amyu ni hpe makawp maga sa wa lu na matu lit nga ai hpe galaw na malai, satan wa a gunglau ai kaw hkan kataw hkawm nga ai aten naw rai nga ga ai. Tinang kaw ning ra nga ai hpe yin la nna gram sharai la na matu atsam rawng ai shani gaw satan hpe dang kau nna rawt jat wa na aten du sai, ngu nna hkam la ra saga ai.
Myutsaw hpu nau nlang hte satan a mayam prat kaw na lawt wa lu nna Munghpawm Mungdan hpe jawm gaw-gap na matu myit sharawng shajang nga sai hpe jut shagu de na shiga ni na lu nga air majaw n-gun lu ai. Mungkan ting kaw chyam bra nga ai hpu nau bum nga masha bawsang shagu chye na lawm hkra hkan htawn tsun ra saga ai. Shanhte dum hprang wa ai hpang gaw, shada matut kahte hkat ai ladat hte aten langai a laman e chyam bra wa nna maigan mungdan ni hte UN kaw na matut madi shadaw wa hkra tsang langai a hpang langai lahkam sa wa lu na re.
MUNGMASA NINGMU:- Mungmasa ngu ai gaw na chying dam lada ai majaw dam lada ai myit jasat hte shadik shatup nna tsun shaga ai jasat hpe na la ai ni hku nna myit hkrum ya mai na ma ai. Lai wa sai ten ni kaw bum nga masha ni hta, kaga masha ni a lam gaw tinang hte n seng ai zawn, kadai mung kade amyu a ginra, laili laika hte htunghking hpe sha ahkyak tawn wa saga ai. Raitimung satan wa gaw, shi a ginra hte htunghking gaw shi hte sha seng ai zawn, bum nga masha ni a ginra yawng mung shi hte sha seng ai, nga nna hkam la nhtawm ahkyak la sa ai nga yang, bum nga masha ni yawng hpe mayam lu yam sha nga ai gaw mau hpa n rai nga ai. Mungdan langai hpe madu lu na matu hkam la ra ai atsam gaw dai mungdan a madang hte bung pre ai hkam la lam lu ra ai hpe jawm chye nga chyalu rai na sai.
Masing kaba langai hpe myit shapraw la na matu gaw kade mi n yak nhten! Raitimung dai myit shapraw dat ai hpe galaw hpang na matu tawk hprut dawdan nna ta tut galaw hpang lu ai atsam gaw na chying yak ai. Law malawng gaw satan wa a gunglau ai hpe n jan lu ai majaw kataw mat nna shada dinglun mara shagun hkat ai de lam numshe shang mat chye ga ai. Kade rai nna ai laman shanglawt lu wa ai East Timor hte South Sudan a ntsa e maram yu yang, shanglawt lu ging ai shingdu maumwi ngang kang ai hta n-ga, maigan mungdan ni hte UN hpe matut mahkai ai hta htap htuk ai mahkrun hku sa wa lu ai hta hkan nna awngdang wa ma ai hpe maram lu ai. Anhte gaw-gap na Munghpawm Mungdan a lam ni gaw mungdaw shagu hta ngangkang ai shingdu labau ni nga nga shajang chyalu re.
Munghpawm Mungdan gaw-gap na hte seng nna ndai zawn rai ningmu garan kachyan galaw ai a npawt nhpang gaw, awmdawm ahkaw ahkang lu ai mungdan gaw-gap na matu shani shagu pru wa ai nsen ni na lu ai zawn, laili laika hkan e mung mu hti lu nga ai majaw tinang mung myit lawm wa let shang jahta lawm ai rai sai. Ndai ningmu a ntsa e grau hkumtsup dam lada ai madang hku mu lu ai hpaji ninghkring ni gaw ta tut jawm galaw lu na matu pri nen ai hkrang hpe shalat shapraw dat ai kaw atsang langai a hpang langai galaw awngdang wa na re, ngu nna shingran mu ai hpe myutsaw hpu nau ni myit yu na matu kamhpa let lajin dat ai.
GINCHYUM:- “Lagawn ai wa e, hkagyin hpang de sa su” nga nna Ja Chyum mungga kaw matsun da nga ai. Yehowa kaw kamhpa let kyu hpyi ai hte maren, tinang a hkum hkrang n-gun atsam yawng hpe asung jashawn let shadik shatup sa wa yang sha awngdang wa mai ai hpe shadum da nga ai.
Dai ni na ten hta WP Myusha ji nban yawng hte tsaw htum ai Yehowa kaw aja awa kyu jawm hpyi nhtawm gasat sa wa nga ai majan awngdang lam gaw bum nga masha myu bawsang yawng a matu rap ra ai munghpawm mungdan gaw-gap wa lu nna, Karai Kasang a mungdan hpe maden zinghka wa shangun lu ai mungdan hpe gaw-gap lu u ga matu, hkagyin zawn laram rawng ai n-gun hte atsam htum shakut sa wa ga law.
Pyilan
12 February 2012
8 comments:
Tsun sang lang ai lam yawng gaw jaw nga ai tim munghpawm masa hku naw sa ga nga yang myen anhte hpe grau unyem roi na masa de shanang hkawm ai hte bung na re,awmdawm shanglawt masa hpe she chyawm myti sa wa yang kaja na re.myen gaw munghpawm nga gabaw dat masu nna hkrang lawan nshapraw ai anhte gawngkya hkra galaw na ladat she tai nga ai.
soi ngu yang palen re ai hpe chye ra sai.buri gaw n garawt saga.dai ni an hte a ning mu hpe dam lada ai hku yu ga.ga shadawn,asian dan kaw na mung dan langai rai nga ai malaysia mung dan hpe yu ai shaloi,malay amyu,sabah amyu,sarawak amyu,miwa amyu ni hte gaw gap da ai mung hpawng mung dan rai nga ai.shaloi asuya gaw malayu amyu ni rai ma ai.dai asuya gaw myit ding hpring ai majaw she laga amyu baw sang ni hte rau mung hpawng hku nga mai ai re.american mung dan mung FEDERAL state 50 hte shabawn da n htawm nga ai mung dan rai nga ai.n dai mung dan hpe yu yang amyu bung ai shan hpraw ni sha rai ai majaw she rau nga mai ma ai..dai ni myen mung hpe yu ai shaloi n bung ai amyu baw sang law ai hte makam masham mung n bung ai.asuya gaw myen sawa wa sha rai nga ai.n dai myen sawa wa gaw myit n ding hpring ai,masu ai,prat tup bum nga masha ni hpe roi sha mayu ai wa re.mung dan langai kaw hpyen dap langai sha nga ra ai re majaw mung hpawng FEDERAL hku nga yang an hte a lak nak ni yawng ap ra na re.ya aten an hte myu ni lak nak lu da ti pyi myen sawa wa gasat shamyit mayu nga ai.roi rip zing ri nga ma ai.myen hpe kam let mung hpawng FEDERAL hku lak nak she ap kau yang gaw an hte amyu ni pyi mat mat na re..myen ngu ai hpe gaw n dai prat sha n re,htawm hpang prat ten du hkra n mai kam ai..dai majaw TI NANG A MUNG DAN,TI NANG A ASUYA,TI NANG A HPYEN DAP rai ra ai law...
Marai 3 laika langai jawm hti yang lachyum myu 3 pru wa ai ngu hkam la ai. Ngai mahtang ning ra ang sai. Ngai chye na ai gaw munghpawm mungdan kaw myen nlawm ai.(Mon, Karen, Karenni, Shan, Kachin, Chin, Yahkaing ni sha lawm ai). myen gaw unitary hkrang ra ai majaw union of burma nga nna laksan garan kau ai lam sumwum si hpe ga shadawn jaw tawn ai.
Hkungga ai Du kaba James, Du kaba ka dat ai zawn sha myen gaw pawng n mai ai masha kaw lawm nga sai, ka da ai lam mahkra hti dat yang kaja ai hkrai sha re, ratim ginchyum kaw federal ngu ai hte ginchyum dat ai hpe mu nga ai, federal gawgap ga ngu ai gaw maga mi de lachyum gale ai gaw myen hte jawm nga ga ngu ai sha re, Du kaba tsun ai zawn myen ni n kaja ngu dik sai she re wa hpa majaw anhte gaw shi hte naw matut sindun na i. hpa baw majaw n dai policy naw shakut lang nga ai i?.....n chye na mat sai. Lai wa sai ten hta rawtmalan ai amyu ni hpe yu dat yang, tinang sa na pandung hpe asan sha jahkrat ai, makoi lagyim n na hkawm ai gara amyu n nga ai....tinang sa na pandung hpe mungshawa de a san sha n dau da nna hkawm ai amjaw mungshawa a madi shadaw ai lam mung grau lu ai...rawtmalan shamu shamawt ai lam mung grau pawng masum wa nna awngdang na lam de grau she ni wa ai re, ya anhte na masa gaw makoi da ai zawn zawn, shingnrai n mai mat sai majaw myidi nna myen hte pawng na zawn zawn ..dai hku rai yang kade ning shakut tim...awng dang na n re ngu Du kaba a laika hpe hpang htang dat ai…grai kam da ai ningbaw ni she n re de chyu shanang wa ai majaw grai nan myitdaw ai Du kaba……gara hku raitim anhte gaw awmdawm shanglawt de she sa na re, krai kasang mungshawa hpe lam woi ya u ga kyu hpyi dat ai.
lahta kaw n shang mat ai majaw....bai matut ai....
rai nna mungshawa jam jau ai majaw simsa lam la nna ku-ntsa dialogue galaw na ngu ai hku mi sa sa...ngai mu ai gaw, "simsalam la nna mungmasa jahta tim mungshawa gaw machyi ai sha re", gap nna lawtlu tam tim mungshawa gaw machyi ai sha re.
1994 na simsa lam gaw mungshawa hpe atsawm sha lesson jaw dat sai. grai shari sai.dai majaw lawan policy jaw jaw de sa nna..amyu ting lawt mat na de n gun shadat shakut yang grau n kaja na i?..Du kaba.
Kaja sha nga yang myen gaw myu langai she re. munghpawm ngu ai gaw myu langai hta jan ai hpe tsun ai. dai majaw myenmung ngu jang rai sai.
Laika ngau ndai hti yang shara nkau kaw shanut shanat nga ai. dai mjaw hti ai ni lachyum amyu myu chye na mat ai. federal ngu ai ga hkaw hpe gaw nmu hkrup ai. raitimung bum nga masha myu 7 jom gawgap ai hpe munghpawm mungdan nga nna shamying ai rai na re. dai kaw myen nlawm ai. myen gaw sumwum si tum nmai shmu ai zon grup yin kaw na jom mtep ton ai lchyum re. prat chynat jom hkrit wa tim ya gaw shi mhtang bumnga masha ni hpe hkrit ra sai ngu ai lachyum rai na re hpe chye na ya ai.
MYIT GALU AI MANANG WA LAW LAW LANG SANG LANG DAN AI SHALOI SALANG WA KA TAWN AI LAIKA A LACHYUM NKAU CHYE NA WA AI. SHAWNG DE NA WA YU AI LAIKA NI GAW SHADA MARA SHAGUN DINGLUN HKAT AI SHA RE. DAI MAJAW NDAI LAIKA HPE NGAI MADI SHADAW AI. HPANG DE BAI KA NA HPE MUNG RA SHARAWNG AI.
Post a Comment