Moi shawng de gaw anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni nat hpe nawku ai jijaw natjaw prat hku nga hkrat wa sai. San san seng seng n chye nga ai, tsi shakret hte abaw anaw nga ga ai. Laili laika n lu ai, hpaji n chye ga ai. Bum n hkrem hkan garet let yi sha galaw sha rai nga ai hte masha si yang luphka htu nna masha mang lup chye ga ai. Malut maya ai n gup grai hkyeng ai. Dai majaw masha amyu ni anhte Wunpawng sha ni hpe masha shazai ngu tsun nga ma ai. Ningsin nga yang ningsin kata hta rawng nga ai ni rai nga ga ai.
Raitim hkyela na ninghtoi gintawng gaw du wa na ni wa magang ra ai. Matsaw ningtsa na hpan ningtsang chye wa ningchyang Karai kasang gaw shi a lamukasa or American sasana ni hpe dat nna Jinghpaw ni hpe tam shangun dat sai. American sasana sara ni 1870 ning gupyin hkan hta Myen Mung lahta daw de tam a bram hkawm wa yang Gahkyeng du wa hte hkrum katut nna mying san yu yang Gahkyeng ni re ngu tsun dat ai kawn Kachin mying tai wa sai. Karai Kasang gaw anhte Jinghpaw W.P Amyu ni hpe Kachin ngu amying shingteng jaw daidaw la sai hku re. N dai gaw majoi n re Jinghpaw W. P sha ni a n tsa Karai Kasang a yaw shada lam lama ma nga ai majaw rai nga ai. Karai Kasang hpe anhte tam la ai n rai, shi mahtang anhte Jinghpaw W.P Amyum sha ni hpe tam la nna shi a amyu shatai la sai. Anhte amyu ni laika n lu ai majaw Jinghpaw laika hpe gin shalat ya sai, shi a mungga hte kashin nna W. P sha ni yawng hpe Christian shatai la sai. Shi a mungga rawng ai Chyoipra Chyumlaika hpe mung anhte a kaji kawa ni a lata hta ap da ya sai. N dai zawn anhte w.p sha ni hpe Kachin mying ai n pu e shi a amyu shatai la sai hku re. Moi gaw anhte ni nat a kashu kasha ni raitim ya dai ni gaw Karai ai kashu kasha ni tai mat sai.
Raitim mung anhte a kaji kawa ni Karai mungga hta maju n jung ai, Jinghpaw W.P or Kachin mying ai n pu e n kam nga ai. 1948 ning kawn tinang hte makam n bung ai ni hte mungdan rau jawm de kau sai, yu bak gaw n dai kawn hpang taw nga sai. Kaja nga yang karai anhte hpe ra ai gaw Kachin mying hte Chrisitian makam rawng ai Mungdan gawgap na shaman chyeju jaw da ngut sai. N dai hku yaw shada ai majaw she sinpraw de Miwa Buddha, Dingdung de Tibet Buddha, Sinna de Gala Buddha, Dingda de Myen Buddha ni a lapran anhte hpe tam la nna Christian amyu shatai Kachin mying jaw daidaw la ai rai nga ai. (Myen hte pawng nga jang gaw Kachin mying gaw mat mat nna Myen ni a mying Burma or Myanmar ngu ai hpe sha anhte shamying hkam ra ai, Mungkan Rapdaw hta mung Myen ni a mying hpe sha daidaw masat da ya ai majaw Myen ngu yang she chye na, Karai jaw ai Kachin mying gaw mat mat sai. )
Karai daidaw ai hpe shaprai kau nna Burma ngu ai n pu e rawng nga ga! Buddha makam rawng ai ni hte dinghku rau de ga! ngu galaw dat ai majaw Chiristian rai nga ai Kachin ni gaw awu asin byin mat sai. Yubak mung hkan nang nga sai.
Karai Kasang matsun ai n pu e Mawshe gaw Hkanan Mung hpe shang kasat zing la na matu Isarela Amyu lakung na ningbaw 12 hpe kin yu sa yu na shangun dat ai shaloi amyu lakung 12 na marai (10) gaw Hkanan Mung a masa ni hpe sa mu yu la n htawm bai wa tsun ai gaw Hkanan mung hpe gara hku mung kasat zing la lu na n re ngu shiga bai wa jaw ma ai, Yawshu hte Khaleb chyawm gaw lawan sa zing la saga anhte dang na re ngu shiga wa jaw ma ai. N dai zawn re n kam ai myit a majaw Karai Kasang gaw amyu lakung 10 a aru arat ni hpe nam mali kata e si jahtum kau sai, dai lakung 10 na Karai woiawn galaw ai hpe n kam ai ni htum mat ai shaloi she Karai Kasang gaw Isarela amyu ni hpe Hkanan Mung de shang shangun sai. N dai Isareal ni a maumwi zawn sha ya dai ni anhte Wunpawng sha ni hta mung Myen Buddha nawku ai ni hte pawng nga na sharawng ai ni hte Kachinland hpe kasat zing la na n gwi ai ni, myen hpe gara hku mung kasat dang na n re ngu myit ai ni htum mat ai shaloi she ngwi pyaw ai Awmdawm Shanglawt Lu W.P Mungdan de shang gabye bang wa lu na rai nga ai. Nnan prut pru wa ai ban nnan ni a lata hta she lawt na rai nga sai.
Naw Kham
4 comments:
grai jaw ai.dai ni ten du hkra n gup kaw na sha k.k nga tsun taw tim myit masin hta gaw un an nga ma ai.n law la ai an hte w.p myu sha ni rai tim k.k gaw galoi mung bau sin makawp maga nga ai lam gaw myen sawa hte byin ai majan shagu hta asan sha mu lu nga ai.k.k gaw w.p myu sha ni hpe mung dan jaw mayu nga ai rai tim an hte myu sha ni hpe tsa dan gaw hkying ten shagu lam amyu myu hku masu hkalem gum lau hkrum nga ai.k.k hpe sha kam ai rai yang ya dai ni gaw AWM DAWM ngu n dau nan n dau ra sai ten rai nga ai.hpyi na gaw an hte a lit,jaw na gaw k.k a lit re hpe dum ga.ning baw ning la ni mung shyim gyim masha re majaw tsa dan gaw ning baw ni a n gup hte myit masin hta AWM DAWM ngu n tsun hkra pat shing dang da ya nga ai kun? K.K N DANG DI LU AI AMU HPA MUNG N NGA AI ngu ai hpe kam ai rai yang ga GA GARAN sai lam hpe n dau let AWM DAWM hku gasat sa wa ga ngu,yawng hpe hkung ga let...
Kachin ngu ai hpe Ga Hkyeng ngu ai ga kaw na byin wa ai labau hpe nang gara hku prove galaw dan lu na? Na a ningmu hte lawu na link kaw ka da ai article kaw ka da ai hpe gara hku mu nta? http://bumsinwakachin.blogspot.jp/search?q=kachin+gaw+jinghpaw+ni+rai+ni
Hke ai rai rai, hpraw ai rai rai, shanglawt lu ai aq hkaw aq hkang hpe, shada myit hkrum tsaw ra myit madun hkat ai ten re, laika ka ai, labau gawn ai, ngu gaw, loi li gaw ningra ai lam ni nga na re le, an-hte aq ji woi ni mung, kachin ngu gaw, masha hke aq myu re nga tsun ma ai re, n-tsa na laika hta' jaw na re ngu kam ai.
sorry American sasana Dr Kincaid Kachin ni hte hkrum ai 1830 ning ram hta she re, 1870 ning n re shut ai hpe hti sharai la ga. (Naw Kham)
Post a Comment