Mung up ai ngu gaw Tara Ritkawp madaw mungdan masha ni hpe woi up hkang ai rai yang she mungdan gaw simsa ngwi pyaw shimlum ai hte alum ala tengman ai hte rawt jat galu kaba sa wa lu na re. Dai n're masha up hkang ai rai yang dai mungdan masha ni gaw masha hpe yu nna bungle galaw chye ra ai, masha myi man n'sam yu maram ra ai re jaw myi man tam nna galaw wa ra sai, de hpang up hkang masha kaba n mu n'nga ai ten, wa lang gale ai, bungli n'kang ka ai, bungli lale ai, mayun kumhpa sha ai, jaw ai, lagu lagut chye ra ai hte sadi n'dung ai ni byin hpang wa ai hte madu myit n'rawng ai marang e mungdan masha shada n'ru n'ra byin shangun ai, mungdan rawt jat lam ning ra wa ai hpang mungdan gaw madang hpang hkrat ai hte matsan grit nyem dik ai masha law wa chyalu rai nga ai. Madu myit hte chye galaw ai wa Magam, shangun nna galaw ai wa mayam. Dai hpang maza kanu law law shangai pru wa na re jaw jut shagu shara shagu mayun galaw mayun kumhpa sha rai, lani hte lani, le hte le mu gun dap shagu wa lang gale bungli n'kang ka ai manghkang ni byin wa na gaw maza kanu law law gawa makret hkrum wa na gaw shingra tara nan rai nga ai.
Mung up daru magam arawng aya lu ai masha yawng gaw Tara rit kawp a n'pu kaw nga nna up hkang ra ai re. Mungdan n'kau mi gaw masha up hkang ai re majaw tinggyen myit jasat masa hte up hkang ai jaw masha hpe yu nna bungli galaw ra ai. Myi man lata ra sai masha a atsam marai jet ai byin ai ningtawn ai ni hpe shara n'jaw ai majaw hkrat sum wa chyalu re, bungli madaw masha hpe sharin ya wa na re jaw anhte yawng gaw tara kata bungli galaw ra ai, tara kata rawt jat ra ai, tara kata chye pyaw hkra nga ra ai. Dai re majaw tinang myu sha ni hte htap htuk manu ai tara kanu ni hpe gyin shalat la nna mungdan hpe up hkang ra ai. Tara hkan sa ai lam hpe shaja ra ai.
Ngai naw kaji yang nga ula ni hpe u shoi shoi na matu jum jaw shanyi nna jitbaw hte rit tawn ai sumri kaba 4-5 daram lajang tawn rai ai hte nga ula hpe dawhpum shadaw kaw gyit tawn nna lagaw 4 hpe mung gyit galau tawn, u shoi shoi na matu nga rung hpe ri samyit zawn nahku shawaw tawn nna ladi shankya kaw galun htu shoi dat ra ai hte wa ja wa ngang kaba ni hte she shoi la ai re. U shoi shoi ngut yang she madu ra ai de dun gayin hkang sha lu ai re. Shaning na wa nna u shoi shan hkang hpyi ja wa jang na lim kyang laban wa ai majaw u shoi shoi ngut ai hte nga bik nga sharin ai gaw madung ahkyak dik ai re. Dai ni myen hte annau ni mung shada u shoi shoi shadut hkat nga ai gaw 1963 kaw na lang hte lang, u shoi shoi malu n'na nga n'hprang chyazai she tai mat saga ai. 1994 ning gyit dun da lu sai re tim 2008 u shoi shoi lu na matu sumri law law hte gyit gadawng hkyen ai hta bai dum hpran pru lu ai kaw BGF jarit sin dap hku shoi, ya gaw gap shakre kau na matu teng myu shamyit sai. Chyazai n'hprang tai nna madu urawng madu lu hkra n'rung shagren n'na dawk hkat nga sai jaw singgu krin rai sai.
Dai ni annau ni madu urawng re hta n'ga kara kaw shi ait nga ai, kara kaw hkahpawk udat shara kaja ai gaw annau ni chye nga ai. Bum marawn maling kaw sha kaba wa ai ni pyi n'dai ram jamjau malu masha garen yak hka hkrum yang gaw chyasam nga manam pa ga, myo kata kaw shingnyip kata kaw hpyen gumshem ladat hte hkaw hkam daw zawn myi n'mu lam n'mu rai ra ai hku pyaw sha nga ai ni kara hku na bum ga hta n'jamjau ai nga na ta? Lanam marang hta maji mayan kawa, madi manyap, malu masha mung garen, numma hte mare kaba de shingran nga ai myen hpyen ni myit ginraw, myit matu n'ding, myit sadi run, myit ashun nga sai ten annau ni hpa rai zim nga na ta? Zai ladat hkum hte n'sim n'sa grau shatsang shakre jam jau n'htang jaw na ten rai sai. Masha n'gun nlaw tim, madu urawng madu shing wang kata, magup sumhpa hku yajang n'hkring n'sa lanam duhkra ladaw hpe n'gang la nna zing madu htim shakre majan baw hpang ra sai. Media, sumtang, kanu num hpung ni, maigan du ni yawng mung ladat hkum hkum hte dai ni jang masing kaba shapraw nna zing majan hpang saga.
Annau ni teng mare kaba myo kaba de zing madu htim htu shang wa yang mung masha 50/50 shadang hte myen mugun 10/shadang hte dai ni mare sin hpyen [Pyi Tu Tsit] jarit sin dap, ni 5/shadang hte Democracy ra ai ni myen hpyen dap kata na gale shang wa na ni hte laga hpungnau ni 15 /shadang gaw annau ni masing kaba hte mare kaba de htu zing madu shang wa yang annau ni hpang de tsap chyalu re. Myen hpyen hpe ra ai kadai n'nga ai daram re hte sinat hpe hkrit nga ai, myen hta grau nna kamhpa gin mai ai uhpung pru wa yang dai hpe yawng madi shadaw karum chyalu re. Dai ni annau ni di kaba dun dat ra sai. Kamhpa hkra galaw dan ra sai.
Maigan mungdan law law mung teng awng dang masa hkrang shapraw zing gasat ai ni hpe she teng garum mayu ai re, dai ni annau ni shaning 60 hkawt zawn zawn rai sha a nga nga yang gaw dai ni mung shapre shatmai, kalang bai wa yang mung shapre shatmai sha a sha dan nga yang gaw kadai myidi shim kam na ta? Kadai madi shadaw na ta? Tsaw ra ai mung tsaw myu tsaw ningbaw ningla share ninghkrit yawng hte myu sha yawng ja ja myit yu na ten du sai. Chyinghkaw galu wa yang hpa hpe naw madi madun chyai nga na rai ta? Shara ra kaw du hkra zai ladat hkum hkum hte shamu shamawt hpang ra sai. Mung shawa hte myu sha ni, maigan ni ung ang nga ai ten shaning grai lai na mat sai hpe n'htang myit yu ga, mungkan hta dinghku majan chyinghkaw galu dik wa sai hpe myit shachyaw ra sai. Myi di shim maigan mungdan langai langai kaw karum kaba hpyi nna zing gasat ra sai.
Annau ni madaw teng man kaja ai u shoi n'htang shoi ra sai. Mare kaba langai hpe masing jahkrat zing madu ra sai. Myen myit ashun nga sai. Annau ni namlaw namlap naitung naila sha htu sha nna kaba wa ai ni pyi n'dai ram jamjau sayang gaw pa ga myo kaba mare kaba kaw mu mu mai mai lagaw mun n'di ga yu ai ni gaw grau jamjau nga sai hte myit ashun myit matu n'ding sawksek nga sai, bai sak kaji ai hpyen mahkrum madup n'nga ai hpyen la ni she law nga sai. Magrau grang ai hte htauli htaula tengman tara ai myit marai gaw jet dik ai awng padang kaja rai sai. Annau ni teng awng dang nna shanglawt lu na sai.
Baren Numraw
3/8/2012
2 comments:
Teng dik ai ga rai sai law. Ya yang htim gasat shagrawt majan baw hpang na ten rai nga sai. Hpa majaw nga yang, (1) Myen gaw ya shakut nga ai hte maren, kade n na yang maigan karum hkrak bai lu wa jang n-gun bai ja mat wa lu ai, (2) Ya yang Myen shawa gaw Myen hpyen dap hpe n ra nga ai aten re. Lani mi Myen shawa gaw Myen hpyen dap hpe n-gun bai jaw myit mang langai sha bai hkrum wa jang anhte hkap shadaw na matu n loi mat sana re. Shang lawt majan baw na matu n loi mat sana re.
An nau ni lawan hkyak hkyak masing jahkrat galaw ra ai lam ni gaw:
(1) Jinghpaw mung mare kaba nkau mi hpe zing madu nna up hkang mat wa na myit hkyen ra sai.
(2) Shang lawt uphkang magra jum tek nga ai ginra na mare buga ni hpe galu kaba ai mungdan ni zawn nga sat madang, hpaji lam, kan bau ja gumhpraw tam ai lam madang sharawt woi awn ra sai. Shang lawt up ai shara e nga jang grau nna madang tsaw ai hku, grau nna hpaji kaba chye la lu na hku, grau nna myit madang tsaw ai hku, arawn alai kyang lailen kaja ai ramma ni hpe shalat lu ai hku shingwang hpe gyin shalat ra sai. Shang lawt jawng lung la nna maigan de hpaji bai hpungjat sharin la lu na lam lajang ra ai. Annau ni mungkan madang dep ai Wunpawng shinggyim wuhpawng (Standard Kachin Society) hpe gaw gap let sa wa ra saga ai.
Hpyen majan kaba masing jahkrat mat wa ra saga ai. Mare kaba ni zing madu la ga nga ai idea ni mung kaja nga ai.
Myen asuya gaw kade nna jang World Bank kaw na garum gumhpraw ni bai lu wa sana re. Dollar lu jang gaw laknak ningnan ni bai mari wa na chyalu sha rai nga ai. Kade nna yang IMF hte ADB mung bai du shang wa na ma ai. Sinna mungdan ni gaw grai kaja ai, grai garum mayu ai zawn mi rai tim nau nmai kam ai. Shanhte a laknak dut mayu jang gaw World Bank, IMF hku nna gumhpraw shawng hkoi jaw da nna laknak ni bai dut bang ai ladat ni gaw daini Africa mungdan ni law law kaw mi chyaw anhte yawng mu nga ga ai. Myen mung hpe mung dai hku bai galaw wa na maw lanyet hte hkalem taw nga ma ai.
Ya Rakhine mungdaw kaw byin nga masa mung maga mi hku yu yang grai kaja ai lam re. Nrai yang gaw Gas pipeline ngut jang gaw maigan gumhpraw grai law shang wa na, myen asuya n-gun bai rawng wa na. Rakhine manghkang byin ai majaw Miwa ni pipeline hpe atsawm nlug galaw taw nga sai. Bungli jahkring da ra ai atsang du taw nga sai. Sam mung dingdung daw kaw gaw tinang KIO/KIA ni ninghkap shing la da. Ndai pipelin nlu shangut, kaja ai ngu myit la saga.
Post a Comment