2009 ning May shata kawn Myen hpyen dap gaw shanhte a yaw shada da ai masing pandung du lu na matu laja lana ladat hpe hpang wa ai ten rai nga ai. Dai hte Myen mung nga Myen hpyen dap hte gap-hkat jahkring tawn ai amyu sha lak-nak lang hpung yawng hpe Ga-jarit Sin Hpyen Dap (Border Guard Force) de galai hpaw n’na, Myen hpyen dap n-pu e tawn kau na matsun wa masai.
Myen hpyen dap gaw n’dai masing hpe 2008 ning March shata hkan na mahkrun shaw hpang wa sai rai n’na, ya ten hta ta tut galaw hpang wa sai rai nga ai. Raitim, n’dai masing hpe malawng ngu na amyu sha gap-hkat jahkring hpung ni n hkap la ai lam byin pru wa nga sai.
Dai hta, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung (KIO) gaw tinang a hpyen dap KIA hpe Myen hpyen dap a matsun ai hte maren Border Guard Force (BGF) de galai shai na lam hpe jahkrup hkat na matu hkyen lajang nga ma ai. Raitim KIO ningbaw malawng gaw ya ten hta hkap la na matu n mai byin ai hpe daw dan ma ai lam chye lu ai.
Myen hpyen dap maga hku rai yang, KIA hpe shamyit kau n’na, KIO hpe, mung masa shaming-shama hpung langai hku tawn da n’htawm 2010 ning hta galaw na Ra-Lata poi hta jai lang na matu galaw ai lam rai nga ai. KIO hpe n’gun yawm hkra galaw n’na Myen hpyen dap ni shanhte ra ai hku mai galaw yang she shanhte yaw shada ai pandung de lahkam sa ai lam hta dingbai-dingna n lu jaw na rai nga ai. Dai rai yang she, Myen hpyen dap gaw shanhte a lai wa sai ten hta galaw wa ai n hkru-n kaja ai lam, tara n shang ai lam yawng hpe tara shang shagrin la wa lu na rai nga ai.
KIO maga rai yang, tinang a KIA hpyen dap ting hpe marai 326 sha lawm ai Myen hpyen dap uphkang-hpareng n pu kaw tawn da n’na, Myen hpyen dap na hpyen la hte hpyen du 30% shalawm ai Ga-jarit Sin Dap langai de galai shai kau na hpe hkap la na matu gaw gara hku mung n mai byin na rai nga chyalu rai nga ai. Kadai wa mung n’dai masing hpe hkap la hkan sa na gaw n mai byin na re.
Raitim, Myen hpyen dap gaw tinang ra ai htung tara ni hpe kam ai hku jai lang let, lam amyu myu hku n’na KIA n’gun kya wa hkra laiwa sai ten tsawm ra myi kaw na matsing jahkrat let galaw hpang wa ai gaw, ya ten hta grau jat n’na shagyip shagyeng wa masai. KIO hku n’na gaw ganing hku tim hkap la n mai ai lam hte hpyen wa hpe gara hku ladat hte matai htang na ngu ai gaw grai ahkyak ai ten nan rai nga sai. Aten mung nau n nga masai. Lama ma hpe gaw daw dan n’na zai ladat hkrak hte bungli galaw hpang na aten rai mat sai.
1994 ning KIO hte Myen hpyen dap gap hkat jahkring la tawn ai hpang kawn 2009 ning May sha du hkra gaw Myen hpyen du ni ningshawng ai mung masa mahkyen ni hta sha hkan nang n’na, mung masa lahkam htawt sit wa ai gaw KIO hkrai sha n rai nga ai. Myen mung ting na Myen hpyen dap hpe ninghkap ai mung masa, hpyen masa hpung yawng sha n ga, mungkan mungdan kaba ni du hkra lawm ai rai nga ai.
Dai hpe maram yu yang, Myen hpyen dap gaw1988 ning kawn dai ni du hkra Myen mung ting hpe n tara ai hku uphkang let, daru magan hpe mai byin ai hku tek jum tawn nga ma ai. Matut n’na mung Myen hpyen dap sha prat ningsa Myen mung ting hpe uphkang lu na shakut nga ai. Raitim, 2010 gaw Myen hpyen dap a matu si-hkrung si-htang ahkyak ai ninggam langai hpe tawt lai ra ai aten langai rai wa masai. 2010 hta Ra-Lata poi galaw n’na shanhte Myen hpyen dap madi shadaw ai Atsuya ningnan pru wa yang chyu sha shanhte ni asak naw lu matut n’na, lai wa sai ten hta n hkru-n kaja, tara n shang galaw wa ai lam yawng hpe mung tara shang shamat kau lu na kam nga ai hpe maram lu ga ai.
Dai re majaw 2010 ning hta Myen hpyen dap hkyen lajang da ai lam hte, dai lam ni byin pru wa hkra ya ten hta Myen hpyen dap maw-mawn galaw sa nga ai lam shagu gaw shanhte a matu grai ahkyak ai zawn, KIO zawn re ai amyu sha lawt lu lam tam nga ai hpung ni yawng a matu mung n’dai mabyin masa hte aten hpe jai lang chye yang tinang amyu sha ni matu akyu pru ai lam ni byin pru wa mai nga ai.
2009 ning May hte June shata Myen hpyen dap galaw sa wa ai masing ni hpe yu yang, Myeng mung ting na amyu sha gap-hkat jahkring hpung yawng hpe Ga-jarit Sin Dap de galai kau na matu matusn ai, Yangon na n’ta kaw rawng da hkrum ai Aung San Suu Kyi hpe htawng de rim bang kau lu hkra maw-mawn n’na tara je yang nga ai hte, Democratic Karen Buddhist Army hpe jai lang n’na Karen mung na ngam nga ai Karen rawt malan ni hpe shamyit kau na matu majan kaba hpaw gasat nga masai.
N’dai lahta na Myen hpyen dap a masing ni hta na, hpyen n’gun manu-mana lang let Karen rawtmalan ni hpe shamyit gasat ai lam chyawm gaw aten kadun na laman shagun kau lu na zawn rai nga ai. Raitim, Aung San Suu Kyi hpe htawng de rim bang na the gap-hkat jahkring hpung ni hpe BGF de galai kau na masing ni chyawm gaw shanhte maga de na kalang mi bai sung sung myit yu n’na daw dan ra na zawn rai wa nga ai. Grau n’na, ya ten hta mungkan mungdan law law na Atsuya ni mung Myen hpyen du ni hpe ladat n jaw ai hku Myen mung hpe uphkang nga ai hpe mara shagun shadut wa ai lam ni grai law wa masai.
N’dai zawn re ai ten hta, KIO hku n’na Myen hpyen dap a matsun hpe maga mi hku jai lang n’htawm, Myen hpyen dap hpe tinang akyu pru wa lu hkra mung masa ladat ningnan, shing n rai, matsun ningnan ni hte matai htang dat ra sai ten rai nga ai. Asan sha tsun ga nga yang Myen hpyen dap ningshawng ai mung masa lahkam hta hkan nang n’na mung masa lahkam ai ten hpungdim dat ra sai ngu mu lu ai.
Myen hpyen dap a laiwa sai shaning 20 daram tawt lai wa sai mabyin-masa yawng hpe tara shang shagrin lu na 2010 ning Ra-Lata poi awng dang wa lu hkra mahkrun hpaw ya ai masa lam amyu-myu hpe mai byin ai hku dingbai ding na jaw lu ai rai yang gaw, KIO hte anhte Wunpawng amyu sha ni sha n ga, Myen mung nga amyu sha shagu a matu akyu pru na lam rai nga ai. Dingbai dingna jaw na ten mung du sai rai nga ai.
Ya ten hta KIO kawn Myen hpyen dap matsun ai Ga-jarit Sin Dap hpe n hkap la ai ngu ai hte sha mung Myen hpyen dap hpe awng dang lu na tup hkrak n mai byin shi ai re majaw, mung masa ginsup na matu ahkyak ai n’gun kri-tawng rai nga ai KIA hpe shagreng da n’na, 2010 ning Ra-Lata poi galaw ngut ai hpang du hkra lam amyu-myu hku, mai byin ai ladat hkum hkra hte aten gang let mung masa ginsup mat na ahkyak nga ai.
KIA n nga mat yang, KIO mung kawng n tu ai sharaw zawn, mung masa nam-nak n rawng mat na rai nga ai. Anhte Wupawng amyu sha ting mung Myen hpyen a mayam tai wa chye ai hpe yawng chye na ra saga ai.
Kachinpost
0 comments:
Post a Comment