TINANG HKUM TINANG TSAWRA MANU SHADAN GA

Asak naw kaji ai ten kaw na kaja ai masha tai hkra shakut ra ai, asak kaba yang she masha kaja byin hkra nga na ngu ai gaw n mai byin ai lam re. Myit malai ngu ai gaw hpang de she re. Asak aprat naw ram ai ten galaw da ai n hkru n kaja ai lam ni hpe asak kaba wa yang she myit malai lu chye ga ai. Dai shaloi she myit n pyaw hpa lam ni byin pru hkam sha wa ai. Dai re majaw kaji ai ten kaw nna masha kaja byin hkra shakut rag a ai.

Hpang hkrat na she lu ai myit malai lam gaw gara mung n kaja ai re hpe anhte yawng chye ga ai. Dai hku nga yang anhte hpa baw galaw ra a ta? Ya tinang du nga ai sak prat kaw nna shading sharai let nga sa ra ga ai. Machye machyang ngu ai gaw asak kaji kaba hte n seng nga ai. Hpa majaw nga yang asak sha kaba nna machye machyang n rawng ai ni mung nga ai zawn, asak kaji tim machye machyang hte hpring zup ai ni law law wa nga nga ai. Machye machyang ngu ai gaw masha hkum tingdek shagu kaw nga ga ai. Chye myit chye mang ai hta sha shai mat nga ai.

Magam bungli langai hpe galaw hpang na nga yang, rai n hpang shi ai kaw na tinang hta rawng ai a tsam marai mahkra hte shawng myit yu, sawn yu nna daw dan ra ga ai. Shawng myit sawn sumru nna galaw ai magam bungli gaw shut shai ai lam nga wa tim, aloi ali hte sha shading sharai la lu nga ai. Myit sawn sumru ai lam n nga ai sha galaw hpang ai magam bungli gaw galoi mung awng dang ai lam lu na na re, sha n ga, shut shai wa yang mung bai shading sharai la na n mai byin nga ai.

Ya na prat hta nang ngai yawng kyang lai len kaja na ra nga saga ai. Grau nna anhte Ramma ni ahkyak la nga ai. Masha kaba ni gaw yet hte yet shingdu de hting nut mat wa n htawm Ramma ni gaw shawng lawm de sit lung wa ai majaw rai nga ai.

Mungdan galu kaba na hta masha kaba ni hta Ramma ni grau a hkyak la nga ai. Shawng de lahkam sit na matu myitsu salang ni kaw na machye machyang ni hpe hkaja la, hpaji la ra nga ai. Sut su nga mai ai hte sha, sari sadang rawng ai, masha lahkam dep ai ni n lu byin nga ai. Myit masin tsawm htap yang she sari sadang rawng ai masha byin lu nga ai. Ja gumhpraw lu shagu, asak kaba shagu mung masha kaba n rai, myit masin tsawm htap nna, kyang lai len, kaja yang sha masha kaba ngu mai tsun nga ai. Dai rai yang she Ramma ni a matu katsi la hpa ni byin lu na rai nga ai.

Ramma ni mung kyang lai len hta tsawm htap hkra shakut ra ai. Kyang lai len ngu ai hta, langai hte langai tsun shaga ai lam kawn hkawt a hkyak la nga ai. Ka Tsa ang ai wa hpe Ka tsa, Ka Moi ang ai wa hpe Ka Moi, Ka Hpu ang ai wa hpe Ka Hpu, Ka Hkri daw ai wa hpe Ka Hkri, Ka Ji daw ai wa hpe Ka Ji ngu shaga let shaman la ra nga ai. Shadang lasha ni mung Shayi Num ma ni hpe tinang a Kanau Kana majing hpe tsun shaga ai zawn tsun shaga ra nga ai. Shayi Num ma ni mung Shadang lasha ni hpe dai zawn shat sun shaga manu shadan ra nga ai. Shadang la sha ni gaw, Shayi num ma ni hpe hkrum zup ai ten, tinang hta n hkru n kaja ai myit ni byin wa ai, n kaja ai lam ni galaw mayu wa ai rai yang, nta na tinang a kanau kana ni hpe myit dum ra nga ga ai. Ta lahpawk ngu ai gaw lata lahkawng maga dum yang she n sen pru ai mi nga tim, lata langai mi kawn dum mayu ai myit n rawng yang dai ta lahpawk gaw n sen pru wan a n rai nga ai. Dai zawn sha Shayi num ma ni mung tinang a tsawm htap la ai sari sadang hpe makawp maka ra nga ai. Pri nem ai myit jasat mung nga ra ai. Gade mi tsawm htap, sari sadang rawng rai tim, myit jasat n kaja jang Masa si zawn hpraw n sam sha tsawm nna akyu nrawng nga ai.

Kanau num sha ma ni tsawm htap hkra shakya ai, buhpun mawn sumli ai gaw, tinang a matu i? Masha wa a matu i? tinang a matu nga yang gaw mang hkang n nga tim, masha wa a matu nga yang gaw, tinang gaw masha wa a matu a kyu jashawn hpa rai langai byin mat chye nga ai hpe dum ra nga ga ai. Tinang a bu hpun mawn sumli ai a majaw n myit mada ai mang hkang ni byin pru wa chye nga ai, tinang a asak hpe du hkra jam jau jaw chye nga ai.

Shadang la sha ni ta lahpawk maga mi dum mayu wa hkra tsun shaga hkawm sa, nga sa ai lam ni hpe sadi ra nga ai. Tinang maga na galoi mung sadi sahka let sari sadang hte nga sa ai rai yang shadang la sha ni dum mayu ai ta lahpawk maga mi zim mat na ra ai. Shadang la sha ni mung Shayi num ma ni hte mu ai, hkrum ai shaloi tinang a kanau, kana ni zawn sha tsun shaga, ganawn mazum ra nga ai. Kanau num sha ni mung dai hte maren sha hkan sa ra nga ai.

Bai nna, Sara tang shut ai, manaw manang ganawn shut ai, dinghku de shut ai, n dai lam ni gaw mahkrum madup n nga ai a majaw re. Aten la nna n sawn yu, n maram yu ai a akyu ni rai nga ai. Lama ma galaw sana nga yang aten la nna tinang hta nga ai atsam marai mahkra hte myit sawn let daw dan ra nga ga ai.

Dai ni na Ramma ni gaw hpawt ni na n li tum kaja ni re, n li tum kaja ngu ai gaw loi loi hte sha n mai run hkrat mat ai, jan marang, n bung ni gade ja rai tim hkam jan lu ra ai. Shingra tara a dam hpe n lu hkam nna jau jau run hkrat mat ai rai yang galoi mung nli tum kaja byin wa lu na nrai nga ai. N bung marang hte sha, shara shagu poi yawng lawm mat yawng gara shara hta mung akyu n rawng mat chye nga ai.

Kanau Ramma ni gara hku byin mayu ai ngu hpe gaw Kanau Ramma ni hkum nan myit yu nga ga. Kyang lai len ngu ai gaw tinang hkum tinang “ Chye” ai myit sha re, dai “ Chye “ ai myit hta madung da nna shading sharai la mat wa ai lam re. Hpun langai hpe yu ai shaloi, “ a ru daw”, “hpun hkum daw”, “ lakung lakying daw” nga nna daw masum mu lu na re. Dai hpun langai hta “a ru daw” si mat yang ngam ai hkum daw hte lakung lakying dawn ni matut nna tsit lali tsawm ai hpun n mai byin mat sai sha, hpun jahkraw prat de du mat wa na re.

Dai zawn sha, anhte shing gyim masha ni hta mung kyang lai len hten za mat yang anhte chye da ai hpaji ni, machye machyang ni hte lu da ai ja sutgan, a rawng sadang ni yawng gaw masha hpe hpa a kyu n jaw ai sha, hkrit ra dik hpa ni rai wa chye nga ai.

Kanau Ramma ni, Mungkan ga hpe akyu n jaw ai masha ni byin mayu ai kun? Ramma ni hpe aten n du shi yang n nyip mat, n run hkrat mat shangun mayu ai. Sak prat gawng kung ai ten du hkra lakung lakying, nam pu nampan ni hte tsawm tsawm htap htap rai tsit tsawm nga ai hpe mu ma yu ai. Dai ni na ten hta hkum shan a, ra marin ai lam ni, anhte Ramma ni hta grai rawt jat taw nga sai. Dai majaw kyang lai len maga de hten za ma nga ai hpe yawng chye nga ai. Dai majaw hpawt ni na matu manu dan la ai kanau Ramma ni tinang a kyang lai len hpe hkum ting dek shagu makawp maka ra nga sai. N dai lam ni hpe sadi sahka sa wa na nga yang anhte hta yu yak jam jau lam hkrum katut wa na n rai nga ai. N dai lam ni hpe makawp maka hkan sadi ai lam n nga yang, chying raw kaw shang mat ai nga zawn yu yak jam jau lapran hta na lawt lu lam n mu mat na re.

Hkum shan ra marin ai lam gaw htum ngu n nga ai. Gajin chyai hpe sha mu nna, myek mahkai hpe mayu hkrup ai nga zawn yu yak jam jau hkrum chye ai hpe sadi ra nga ai. Dai majaw Kanau Ramma ni tinang a sari sadang hte kyang lai len hpe galoi mung makawp maka ra nga ga ai. Anhte a hkum anhte galoi ma sadi maja let sak hkrung hkawm sa ra nga ga ai. N dum shami anhte galaw kau dat ai lam ni gaw anhte a sak prat hpe du hkra, hkra machyi shangun ai zawn, manang wa hpe mung jam jau hkrum shangun chye nga ai.

Tinang a myit hpe shadang let hkan galaw yang sharai la n lu ai mang hkang lam ni byin wa chye nga ai. Ja hkring mi na myit pyaw, nga pyaw lam hpe anhte ninghkap kau lu yang hti n dang ai mahkang lam ni hpe anhte makawp maka ai hte bung nga ai. Anhte law malawng wa yu yak jam jau hkrum ai lam gaw jahkring mi na myit pyaw lam, nga pyaw lam hpe n lu ninghkap ai majaw rai nga ai.

Myit su salang ni tsun shadum da ai ga ni gaw majoi mi n rai nga ai.

“ Ability may get you to the top,

But, it takes character to keep you there.”

“Tinang a atsam marai gaw tinang hpe awng dang ai lam de du shangun nga ai,

Rai tim, tinang a kyang lai let sha dai awng dang ai lam hpe grin shangun nga ai.”

Tsawra ai Kanau Ramma ni yawng kyang lai le tsawm htap lu na hte tinang hkum tinang tsawra manu shadan chye nga ga ngu.

Mut Tsawm

28/2/2011

MATUT HTI NA »

DAI NI NA RAMMA HTE LAILI LAIKA

Dai ni na ten hta, anhte Ramma ni a lapran Laika hti ai lam grai nan n gun yawm wa nga sai.

Computer seng hkan Game sa gasup na a ten shama ai, Internet chye lang sai ni mung shada chye hkat mu hkat ai lam n nga ai online na masha ni hte computer n tsa kawn shada tsun shaga, mani ha ha rai aten shama nga ai. Laika sha hti ai rai yang mung Gawdin shiga ni hpe sha kam hti ma ai, Num kasha ma ni rai yang mung shan hte a salum hpe gahpra shangun ai sumrai laika ni hpe sha sharawng shara rai tam hti nga ai hpe mu lu ai. Bai nna, sumla law law hte laika n law ai sha dip shabra gumhpraw tam sha nga ai Magazine ni hpe sha madung da tam hti ma ai.

Dai ni na ten hta laika bauk manu ni mung hkan n dep hkra manu rawt mat ma sai. Hti mayu ai laika mu tim mari na matu yak hkak mat saga ai. Laika hti gawk ngu galaw da ai ni mung “ Sign Board” Mying sha nga mat ma sai. Kaja wa hpaji lamai ai, akyu jaw ai laika buk ni gaw tam pi n mu ai tsang de du mat wa nga sai.

Ma kaji hte Ramma ni a matu hti hpa laika buk ni dai ni na ten hta n nga ai prat de du wa nga sai. “ Mau Mwi”, “Cartoon”, hte Gumhpraw hpe sha yu na galaw ai “Magazine” ni gaw mi na raw sha shi a lam kaw matut shara la hkawm sa taw nga ai ma ai.

Maisau manu rawt wa ai hta hkan nna, Laili Laika Kaja ni mung yawm mat wa ai lam gaw Laili Laika hte Laika hti mayu ai wa a lapran hta madin kaba tai wa nga sai. N dai zawn re lam ni hpe aten ladaw na na wa malap mali rai tawn da yang , du wa na ten lawdaw ni hta anhte a mungdan a matu hkrat sum lam kaba rai wa na re.

Anhte a Ramma Kashu Kasha ni, Laili Laika hpe sharawng wa na lam hta mung Laika hti ai akyang hpe tinang a myit lawm hpa, galoi mung galaw ra ai magam bungli langai hku byin hkra galaw shaman la ra nga ai. Laili Laika Kaja ngu ai gaw, ya hti ya ra re baw mung n rai nga ai.

1, Ramma ni Laili Laika hpe SHARAWNG SHARA chye hti wa hkra galaw shaman ya ra ai,

2, Ramma ni Laili Laika hpe CHYE HTI hkra lam matsun madun ya ra ai,

Ramma ni Laili Laika hpe SHARAWNG SHARA hti mayu wa na matu, shan hte myit lawm ai lam ni hpe chyena hkawn hkrang hkra ka da ai Laika ni law law wa htuk shale ya, ka ya ra ai. Ramma ni laika law law hti wa na matu, Laili Laika ni hpe a loi a li hte mai lu hkra galaw ya ra ai. Ramma Laika hti u hpu n hpawng ni, mahkrum madup garan gachyan ai lamang ni, hkaw tsun hpawng ni hpe a ten shagu galaw ya ra ai.

Laika hti ai ngu hta mung tsang (3) nga nga ai;

1, Laika ka ai wa a hpang hkan hti ai,

2, Laika ka ai wa hte maren hti ai,

3, Laika ka ai wa hta jan na hti ai,

Dai ni na ten na laika hti ai masha law malawng gaw Laika Ka ai wa a hpang kaw hkan hti ai madang hta sha law nga ai. Tinang hti ai laika hte seng nna myit sumru yu ai lam n nga ai, Laika ka sara wa ka da ai hpe sha hkan hti taw ai madang kaw rai taw nga ai. Laika ka ai hta hta jan na mu mada ai lam n nga ai. Tinang hti ai laika hte seng nna myit sumru na i? si hkam na i? ngu yang si hkam na msha she malawng na re hpe kam ai.

Ramma ni shanhte hti ai Laika a lachyum hpe chye myit chye surmu hkra ladat jaw jaw hkan sharai ya ra nga ga ai. Laili Laika kaja ni hpe chye hti hkra tsang hte tsang rai lam madun garum ya ra ai. Laili Laika kaw na lu la ai ningmu, mahkrum madup, sawn yu hpa ni hpe tinang nan a prat hte shingdaw nna, chye na, chye mu lu hkra lam madun ya ra nga ga ai.

N dai lam ni gaw tsun yang sha loi ai rai tim, kaja wa hkan sa galaw na gaw yak la nga ai. Hpa majaw nga yang, Ja Gumhpraw, machye machyang hte sha n ga, a hkying a ten law law wa mung a rang jaw bang ya ra nga ga ai. Kaja wa n dai lam ni hpe sumru yu ga nga yang anhte a Kashu Kasha Ramma ni a shawng lam a matu myit tsang hpa kaba rai wa nga ai.

Tim dai ni na ten hta, n gun lu hpa langai mi gaw, maigan mungdan kaba ni de du nga ai Ramma ni hte Kanu Kawa ni kawn Internet hta Website ni, Blog ni law law hpe Jinghpaw hku ka wa nga sai hpe mu mada lu ai. N dai Website ni, Blog ni hta machye machyang lu hpa, hpaji la hpa ni law law hpe mu tam hti lu nga saga ai, aten n tam mai hti, mai hkaja la lu nga sai.

1, Ramma ni hpe Laika hti mayu ai myit rawng wa hkra shaman ya ra ai

2, Ramma ni hpe Laika chye hti hkra lam adun ya ra ai

Ramma ni hpte Laika hti mayu ai myit rawng wa hkra shaman ya ai lam hta mayak mahkak n nga ai rai tim, Laika chye hti hkra lam madun la na gaw lit grai kaba la nga ai.

Laika ka ai wa (Website, Blog hkan) hku nna anhte a Ramma ni, ningmu n shut, myit mang n shut hkra ka mara na mung lit kaba langai mi rai nga ai. Tinang ka mara dat ai Laika a majaw laika hti mahkrum madup n nga shi ai Ramma ni a matu gung ( lam n shut) n byin shangun hkra sadi nna ka mara na grai a hkyak la nga ai.

Dai re majaw anhte Ramma ni Laili Laika hpe shawng wa, chye hti wa na matu laika ka ai wa mung Ramma ni a matu a kyu rawng, a kyu jaw ai Laika ni hpe ka na a hkyak la nga ga ai.

Laika ka ai ngu ai a madung yaw shada lam gaw shada garan gachyan ai lam rai nga ai. Kaja ai lam hpe garan gachyan ai rai yang sha, tinang ka ai wa hta mung a kyu nga ai zawn, hti ai ni hta mung a kyu hkam sha na rai nga ga ai. Anhte a Ramma ni hpe Laika hti shangun mayu ai tsawra myit hpa madung da let laika ni hpe ka ga ngu……

Mut Tsawm

16/2/2011

MATUT HTI NA »

AWNG DANG AI WA HTE HKRAT SUM AI WA

1. Awng dang ai wa gaw tinang hkum tinang hpe shawng galai shai la ra ai lam hpe chye ai,

Hkrat sum ai wa gaw shingra tara hpe mahtang galai shai kau mayu ai,

2. Awng dang ai wa gaw awng dang na lam mahkrun hpe tam ai,

Hkrat sum ai wa gaw hkrat sum ai lam hpe mara shagun chye ai,

3. Awng dang ai wa gaw mayak mahkak hkrum wa shagu dai kaw na hpaji chye tam la ai,

Hkrat sum ai wa gaw a hkaw a hkang shagu hpe mara shagun chye ai,

4. Awng dang ai wa gaw yu yak jam jau hkrum nna masha ni hting nut mat ai rai tim, Shi a pan dung de du hkra chye lahkam sa wa ai,

Hkrat sum ai wa gaw mayak mahkak lam n nga tim yaw shada da ai pang dung n nga ai,

5. Awng dang ai wa gaw mungkan n tsa n mai byin ai lam hpa mung n nga ai ngu ai hpe myit hta bang tawn ai,

Hkrat sum ai wa gaw n mai byin na lam hpe shawng myit kau ai,

6. Awng dang ai wa gaw manaw manang wa hpe chye na matsan dum ai,

Hkrat sum ai wa gaw tingkyeng a matu sha yu chye ai,

7. Awng dang ai wa gaw sari sadang hte kyang lai len hpe No.1 da nna, sut su ngai mai na lam hpe No.2 kaw da ai,

Hkrat sum ai wa gaw ja sut gan hpe No.1 kaw da n na, kyang lai len hpe No.2 de da ai,

8. Awng dang ai wa gaw awng dang na re ngu myit masin hpe da let shakut sa wa ai,

Hkrat sum ai wa gaw awng dang na lam hpe myit ung ang ai,

9. Awng dang ai wa gaw myit daw hten wa shagu tinang hkum tinang myit n gun a wai la nna galaw ra ai magam bungli ni hpe nhprai ai sha shakut galaw ai,

Hkrat sum ai wa gaw ru yak jam jau hkrum wa ai ten hta n sa kaba shaw na dai kaw sha lim rawng taw nga ai,

10. Awng dang ai wa gaw galaw ra ai mu bungli hpe kalang dat hta galaw ai,

Hkrat sum ai wa gaw loi ai magam bungli hpe sha tam n na dai kaw a ten shama kau ai,

11. Awng dang ai wa gaw tinang hta byin ai, ningtawn ai ni kaw na hpaji la, sharin la chye ai,

Hkrat sum ai wa gaw tinang hta byin ai galu kaba ai ni hpe manawn masham let mara tam ai,

12. Awng dang ai wa a hpyen ni gaw shinggan kaw na sa wa ai,

Hkrat sum ai wa a hpyen ni gaw tinang kata kaw na sha sa du wa ai,

13. Awng dang ai wa gaw rawt jat galu kaba na matu galoi mung myit sharawng nga ai,

Hkrat sum ai wa gaw jam jau n gwi hkam nga ai,

14. Awng dang ai wa a manu dang dik ai a rang gaw Shi a myit mada shara re,

Hkrat sum ai wa a kaba dik ai hkrat sum lam gaw myit mada lam n nga ai re,

15. Awng dang ai wa gaw a hkaw a hkang hpe lu hkra chye galaw la ai,

Hkrat sum ai wa gaw a hkaw a hkang lu na hpe lat taw nga ai,

16. Awng dang ai wa gaw tinang hkum tinang sha myit mada shara re hpe kam ai,

Hkrat sum ai wa gaw awng dang ai lam gaw pung ding gam maka re ngu myit la ai,

17. Awng dang ai wa gaw yaw shada da ai pang dung de du hkra hkawm na myit daw dan ai,

Hkrat sum ai wa gaw shing tawt lam tam na hkawm ai,

18. Awng dang ai wa gaw magam bungli rai n galaw yang shawng myit yu sawn yu ai,

Hkrat sum ai wa gaw myit yu sawn yu ai lam n nga ai sha galaw nna hkrat sum wa yang she myit malai lu chye ai,

19. Awng dang ai wa gaw kalang marang lam lapran hta hkring sa la nna myit hpe a woi la chye ai,

Hkrat sum ai wa gaw law law lang hkring sa la nna myit hpa shabra kau chye ai,

20. Awng dang ai wa gaw shara mi hta sha lahkawng lang n gadang taw ai,

Hkrat sum ai wa gaw tinang hkawm ai lam kaw sha bai gahtap hkawm hkawm rai nga ai,

Mut Tsawm

MATUT HTI NA »

HANDBOOK 2009 *Personal*

-- KEEP LIFE IN PERSPECTIVE --

Health:

1. Drink plenty of water.
2. Eat breakfast like a king, lunch like a prince and dinner
like a beggar.
3. Eat more foods that grow on trees and plants and eat less
food that is manufactured in plants.
4. Live with the 3 E ' s -- Energy, Enthusiasm, and Empathy.
5. Make time to practice meditation, yoga, and prayer.
6. Play more games.
7. Read more books than you did in 2008.
8. Sit in silence for at least 10 minutes each day.
9. Sleep for 7 hours.
10. Take a 10-30 minutes walk every day. And while you walk, smile.

Personality:

11. Don ' t compare your life with others ' . You have no idea what
their journey is all about.
12. Don ' t have negative thoughts or things you cannot control.
Instead invest your energy in the positive present moment.
13. Don't over do. Keep your limits.
14. Don't take yourself so seriously. No one else does.
15. Don't waste your precious energy on gossip.
16. Dream more while you are awake.
17. Envy is a waste of time. You already have all you need.
18. Forget issues of the past. Don't remind your partner with
his/her mistakes of the past. That will ruin your present happiness.
19. Life is too short to waste time hating anyone. Don't hate others.
20. Make peace with your past so it won't spoil the present.
21. No one is in charge of your happiness except you.
22. Realize that life is a school and you are here to learn.

Problems are simply part of the curriculum that appear and fade away
like algebra class but the lessons you learn will last a lifetime.

23. Smile and laugh more.
24. You don't have to win every argument. Agree to disagree.

Society:

25. Call your family often.
26. Each day give something good to others.
27. Forgive everyone for everything.
28. Spend time with people over the age of 70 & under the age of 6.
29.. Try to make at least three people smile each day.
30. What other people think of you is none of your business.
31. Your job won ' t take care of you when you are sick. Your
friends will. Stay in touch.

Life:

32. Do the right thing!
33. Get rid of anything that isn ' t useful, beautiful or joyful.
34. GOD heals everything.
35. However good or bad a situation is, it will change.
36. No matter how you feel, get up, dress up and show up.
37. The best is yet to come.
38. When you awake alive in the morning, thank GOD for it.
39. Your Inner most is always happy. So, be happy.

Last but not the least:

40. Please Forward this to everyone!

MATUT HTI NA »

ခ်စ္သူ ႏွင့္ ရည္းစား......

ေယာက်ၤားတိုင္း....၊မိန္းမတိုင္းရည္းစားထားဖူးၾကမွာပါ.......ဒါေပမယ့္ ခ်စ္သူကိုေတာ့ လူတိုင္း ထားဖူးၾကမွာ မဟုတ္ၾကပါဘူး.......လူအမ်ားစုက ခ်စ္သူႏွင့္ ရည္းစားကို အတူတူပဲလို႔ ထင္ေကာင္းထင္ၾကမွာပါ.........ဒါေပမယ့္..........ခ်စ္သူနဲ႔ ရည္းစားက မတူဘူးဗ်.........ဥပမာေပါ့ဗ်ာ----ေျမြနဲ႔ ကင္းလိပ္ေခ်ာလိုေပါ့........တူတယ္ထင္ရေပမယ့္ မတူပါဘူး.......လံုးဝမတူပါဘူး.........အေခၚအေဝၚကိုကကဲြပါတယ္........ခ်စ္သူကခ်စ္သူပါ.....ရည္းစားက ရည္းစားပါ........ဘယ္လိုမတူတာလဲ ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ တင္ျပပါရေစ........

ရည္းစား......

ရည္းစားဆိုတာ တစ္ခဏတာ လက္တဲြရတဲ့သူလို႔ ကၽြန္ေတာ္ဘာသာျပန္ခ်င္တယ္......ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ရည္းစားဘဝက ရည္ရြယ္ခ်က္မရိွဘူး.......တာဝန္မရိွဘူး.........သူ႔အနာဂတ္မွာလည္း သူမရိွဘူး......ကိုယ့္အနာဂတ္မွာလည္း သူလံုးဝမရိွပါဘူး........သူျပတ္ရင္ ကိုယ္ျပတ္လို႔ရတယ္.....အတားအဆီးမရိွဘူး........ရည္းစားထားတယ္ဆိုတာ သူငယ္ခ်င္းေတြေရွ့မွာ ေမာ္ၾကြားယံု........ပန္းျခံေတြေလွ်ာက္လည္ယံုေလာက္နဲ႔တင္ အဆံုးသတ္သြားပါျပီ............ေျပာရရင္သူနဲ႔ ကိုယ္ အတြယ္အတာ ဘာမွ မရိွပါဘူး........ဒီတစ္ေယာက္ျပတ္ရင္ေနာက္တစ္ေယာက္ပါ........တစ္ခ်ိဳ႕ဆို ရည္းစားဘဝမွာတင္ ဘဝကိုစေတးလိုက္ရတာေတြ ရိွပါတယ္......အင္း.......ရည္းစားထားျပီဆိုရင္ေတာ့ ရည္းစားကို ရည္းစားနဲ႔တူေအာင္ ထားဖို႔ေတာ့လိုအပ္တာေပါ့ဗ်ာ...........ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ရည္းစားအဆင့္နဲ႔ေတာ့ ဘဝကို တည္ေဆာက္လို႔မရတာေတာ့ ေသခ်ာတယ္.......ရည္းစားမွာ အဆံုးသတ္မရိွဘူး......ၾကိဳက္သေလာက္ ထားၾကတယ္.......

ခ်စ္သူ.........

လူတစ္ေယာက္က ဘယ္ေလာက္ပဲ ရည္းစားထားခဲ့ပါေစ......ေနာက္ဆံုးေတာ့ သူတစ္ကယ္ခ်စ္တာ ခ်စ္ခဲ့တာ တစ္ေယာက္ပဲရိွပါတယ္........ခ်စ္သူကိုေတာ့ တစ္ဘဝလံုးအတြက္ ပံုအပ္ျပီး လက္တဲြရမယ့္သူလို႔ ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့သူကို ခ်စ္သူလို႔ ဘာသာျပန္ပါရေစ........ရင္ထဲက အခ်စ္စစ္....၊အခ်စ္မွန္.....၊ ျမတ္ႏိုးတြယ္တာမူေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတယ္........သူ႔မွာေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွလာျပီ.....အနာဂတ္ရိွလာျပီ........သူနဲ႔ ကိုယ္လက္ထပ္ျပီးရင္ ဘာလုပ္ၾကမွာလဲ.......ဘယ္လိုေနမွာလဲ.......အမ်ားၾကီးေပါ့ဗ်ာ...........သူကအဆက္ျဖတ္သြားရင္ေတာင္ ကိုယ့္မွာ အနာဂတ္ေပ်ာက္သြားႏိူင္တယ္.......ဘဝဆံုးျပီး အသက္ပါ ဆံုးသြားတတ္တယ္............ခ်စ္သူမွာ လွတာ မလွတာမရိွဘူး.......ဂုဏ္မရိွဘူး.....မာန္မာန ကင္းမဲ့တယ္........တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ နားလည္မူအျပည့္ရိွတယ္........ဘာဆိုဘာမွ မရိွဘူး.......သူ႔ကို ခ်စ္ေနရရင္ပဲေက်နပ္ႏိူင္တယ္......သူကိုလည္း ျပန္ခ်စ္ေစခ်င္တယ္....ကိုယ္ခ်စ္သေလာက္ေပါ့.........သံေယာဇဥ္ေတြ ေမတၱာေတြ တြယ္တာမူေတြ တမ္းတမူေတြ သတိရမူေတြ အားလံုးပါဝင္ေနတယ္..........ခ်စ္သူအျဖစ္ တစ္ေယာက္ေယာက္ကိုေရြးခ်ယ္လိုက္ျပီဆိုရင္ေတာ့ သူနဲ႔ ပတ္သတ္ရင္ အရာရာကိုရင္ဆိုင္ႏိူင္ရမယ္..........သူဘာပဲလုပ္ခဲ့.....လုပ္ခဲ့ ခြင့္လႊတ္ႏိူင္ရမယ္......ခြင့္လႊတ္ႏိူင္ေလာက္တဲ့ အတိုင္းအတာထိေပါ့ဗ်ာ.........သူကို ေပ်ာ္ရြင္မူေတြေပးရမယ္.......သူနဲ႔ ေတြ႕ရင္ ရင္ေတြခုန္ေနတာေပါ့ဗ်ာ.......သူ႔ကိုတန္ဖိုးထားတတ္ရမယ္........တစ္ခ်ိဳ႕ဆို ခ်စ္သူနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အရာအားလံုးကို အခ်ိန္...နာရီ....မိနစ္.....စကၠန္႔ေတာင္ မလဲြေအာင္ တန္ဖိုးထားတတ္ၾကတယ္......ေနာက္ဆံုးေတာ့ ခ်စ္သူအျဖစ္ ကေန လက္တဲြျပီး ဘဝကိုတည္ေဆာက္ၾကတာေပါ့.......


မိတ္ေဆြတို႔ေရာ.......အြန္လိုင္းမွာျဖစ္ျဖစ္.....အျပင္မွာ ျဖစ္ျဖစ္......မိမိအခု လက္ရိွ ခ်စ္ၾကိဳက္ေနတယ္ဆိုတာ ရည္းစားအျဖစ္လား.........? ခ်စ္သူအျဖစ္လား........? ေယာက်ၤားေလးျဖစ္ျဖစ္......မိန္းကေလးျဖစ္ျဖစ္......ခ်စ္သူလား......ရည္းစားလား ဆိုတာကိုမိမိကိုယ္ကို ေဝဖန္ၾကည့္ၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါရေစ..........

MATUT HTI NA »

တစ္ႀကိမ္ေအာင္ျမင္ရင္ ရၿပီ

ဘဝမွာ ၁ဝဝ၉ ႀကိမ္ က်႐ႈံးခဲ့ဖူးတဲ့ လူတစ္ေယာက္က ဒီလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။

"တစ္ႀကိမ္ေအာင္ျမင္ရင္ ရၿပီ"

၅ႏွစ္အရြယ္မွာ သူ႔ဖခင္ရုတ္တရက္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့တယ္။ ဘာအေမြမွ ခ်န္မထားခဲ့လို႔ မိခင္ အလုပ္ထြက္လုပ္ရတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက အိမ္မွာေနၿပီး ေမာင္ႏွမေတြကို သူျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရတယ္။ ခ်က္ျပဳတ္ေကြၽးေမြးခဲ့ရတယ္။

၁၂ႏွစ္အရြယ္မွာ မိခင္ ေနာက္အိမ္ေထာင္ျပဳတယ္။ ပေထြးက သူ႔အေပၚတင္းၾကပ္ၿပီး မိခင္ကြယ္ရာမွာ ရိုက္ႏွက္တတ္တယ္။

၁၄ႏွစ္အရြယ္မွာ ေက်ာင္းထြက္ၿပီး ေလလြင့္တဲ့ဘဝကို သူစတင္ခဲ့တယ္။

၁၆ႏွစ္အရြယ္မွာ အသက္လိမ္ၿပီး သူစစ္ထဲဝင္ခဲ့တယ္။ သေဘာၤမၾကာခဏ မူးတဲ့အတြက္ ျပန္ပို႔ခံလိုက္ရတယ္။

၁၈ႏွစ္အရြယ္မွာ အိမ္ေထာင္ျပဳတယ္။ ဒါေပမယ့္ မၾကာပါဘူး... သူပိုင္ဆိုင္သမွ်ကို ဇနီးက ေရာင္းစားၿပီး မိဘအိမ္ျပန္ေျပးခဲ့တယ္။

၂ဝ အရြယ္မွာ မီးျပင္ဆရာ၊ ကူးတို႔သမားလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္ ရထားသံလမ္းဝန္ထမ္း လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာအလုပ္မွ အဆင္ေျပတယ္ဆိုတာ မရွိခဲ့ဘူး။

၃ဝ အရြယ္မွာ အာမခံကုမၸဏီတစ္ခုမွာ အေရာင္းျမႇင့္တင္သူ လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ အပိုဆုေၾကးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူေဌးနဲ႔ ရန္ျဖစ္စကားမ်ားၿပီး အလုပ္မွ ႏုတ္ထြက္ခဲ့တယ္။

၃၁ အရြယ္မွာ ဥပေဒပညာကို ကိုယ္တိုင္ေလ့လာသင္ယူၿပီး သူငယ္ခ်င္းရဲ႕ အားေပးမႈနဲ႔ ေရွ႕ေနအလုပ္ကို သူလုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အမႈတစ္ခုနဲ႔ တရားရံုးမွာ အမႈအပ္သူနဲ႔ ထိုးႀကိတ္ခဲ့ၾကတယ္။

၃၂ အရြယ္မွာ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ပင္ပန္းဆင္းရဲခဲ့ရတယ္။

၃၅ အရြယ္မွာ ကံမေကာင္းျခင္းက သူ႔အေပၚက်ေရာက္ခဲ့ျပန္တယ္။ ကားေမာင္းၿပီး တံတားတစ္စင္းေပၚ သူျဖတ္တဲ့အခ်ိန္ တံတားက်ဳိးက်ၿပီး ကားေရာလူပါ ေခ်ာင္းထဲက်သြားခဲ့တယ္။ တစ္ကိုယ္လံုး ဒဏ္ရာအထပ္ထပ္နဲ႔ ကားဘီးအေရာင္းျမႇင့္တင္တဲ့ အလုပ္ကို သူဆက္မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေတာ့ဘူး။

၄ဝ အရြယ္မွာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕မွာ ဓာတ္ဆီဆိုင္တစ္ဆိုင္ သူဖြင့္ခဲ့တယ္။ ဆိုင္းပုဒ္တင္ခ်ိန္မွာ စီးပြါးဖက္နဲ႔ ရန္ျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အမႈျဖစ္ပြါးခဲ့ရတယ္။

၄၇ အရြယ္မွာ ဒုတိယအိမ္ေထာင္နဲ႔ သူကြာရွင္းခဲ့တယ္။ သားသမီး သံုးဦးက်န္ခဲ့တယ္။

၆၁ အရြယ္မွာ အထက္လြတ္ေတာ္အမတ္ ဝင္ေရြးခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။

၆၅ အရြယ္မွာ လမ္းခ်ဲ႕တဲ့အစိုးရေၾကာင့္ နာမည္ထြက္စျပဳေနတဲ့ သူ႔ (fast food) စားေသာက္ဆိုင္ေလး ဖ်က္သိမ္းခံလိုက္ရတယ္။ ရွိမဲ့စုမဲ့ ပစၥည္းေတြကို အဖိုးနည္းနည္းနဲ႔ သူေရာင္းခ်ခဲ့ရတယ္။

၆၆ႏွစ္အရြယ္မွာ ရွင္သန္ဖို႔အတြက္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က စားေသာက္ဆိုင္မွာ သူတတ္တဲ့ ၾကက္ေၾကာ္အတတ္နဲ႔ အလုပ္ရွာခဲ့တယ္။

၇၅ႏွစ္အရြယ္မွာ ကိုယ္တိုင္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အင္အားမရွိတာေၾကာင့္ ကိုယ္စတည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ အမည္နဲ႔အတတ္ကို လဲြေျပာင္းလိုက္တယ္။ ပိုင္ရွင္အသစ္က သူ႔ကို စေတာ့ပ္ရွယ္ယာ တစ္ေသာင္းေပးၿပီး ဝယ္ယူတဲ့ စရိတ္အခ်ဳိ႕ လုပ္ခ်င္ခဲ့ေပမယ့္ သူျငင္းပယ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ကုမၸဏီစေတာ့ပ္ေတြ ေစ်းတက္လာခဲ့ၿပီး အလုပ္လက္မဲ့ သူ႔အတြက္ သူေဌးျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းရခဲ့တယ္။

၈၃ႏွစ္အရြယ္မွာ (fast food) ေနာက္စားေသာက္ဆိုင္တစ္ဆိုင္ကို သူထပ္ဖြင့္လိုက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုမၸဏီအမွတ္တံဆိပ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးအမႈျဖစ္ခဲ့ရတယ္။

၈၈ႏွစ္အရြယ္မွာ သူေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။ သူ႔နာမည္ ကမာၻေက်ာ္ခဲ့ပါတယ္။

သူကေတာ့ Kentucky Fried Chicken (KFC) ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူ Harland David Sanders Colonel Sanders (September 9, 1890 – December 16, 1980)ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

"လူေတြက ရာသီဥတုမေကာင္းဘူးလို႔ အၿမဲျပစ္တင္ေျပာဆိုၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ရာသီဥတုမေကာင္းတာ မဟုတ္ဘူး။ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မယ္၊ အေကာင္းဖက္ကို ေတြးျမင္မယ္ဆိုရင္ ရာသီဥတုက ေန႔တိုင္းေကာင္းေနမွာပါပဲ" လို႔ Sanders က ေျပာခဲ့ပါတယ္။

MATUT HTI NA »

vlukdpDrHcefUcGJjcif;

vlukdpDrHcefUcGJjcif;

လူေတြရဲ႕ေန႔စဥ္ ဘ၀ေတြမွာ စီမံခန္႔ခြဲမႈက အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္..။ တေန႔ခ်င္း စီမံမႈေတြကေန တစ္လ၊ တစ္ႏွစ္နဲ႔ တစ္ဘ၀လုံးအတြက္ပါ စီမံခန္႔ခြဲေနရတာပါ…။ စီမံခန္႔ခြဲမႈမွာ အမ်ိဳးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ရုပ္၀ထၲဳကုိ စီမံခန္႔ခြဲၿခင္း၊ ေငြေၾကးကုိ စီမံခန္႔ခြဲၿခင္း၊ အခ်ိန္ကုိ စီမံ ခန္႔ခြဲျခားစတာေတြ ရွိပါတယ္။ ယေန႔မွာေတာ့ လူစြမ္းအား အရင္းျမစ္ရဲ႕ အသုံး၀င္ပုံ ပညာလုပ္သားေတြရဲ႕ အေရးပါမႈေတြ အျပင္လူဆုိတဲ့ အရင္းအႏွီး တစ္ရပ္ဆုိတဲ့ အေရးပါမႈကုိ လက္ခံလာၾကတဲ့အတြက္ လူကိုစီမံခန္႔ခြဲမႈက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ ေအာင္ျမင္ေရး ေသာ့ခ်က္မ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။

စီမံခန္႔ခြဲေတာ့မယ္ဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ပထမဆုံး စဥ္စားၾကတာက ကက္ပီတယ္ အရင္းအႏွီးကုိပါ။ ၿပီးေတာ့အခ်ိန္၊ နည္းပညာ ၊ သတင္း၊ ျပင္ပ အခ်က္အလက္ေတြ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္မယ့္ အမႈကိစၥအတြက္ ဆက္စပ္တည္ရွိမယ့္ အရာေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈ၊ တုံ႔ျပန္ႏုိင္စြမ္း၊ အက်ိဳးရ လာဒ္ စတာေတြ တြက္ခ်က္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အမ်ားစုက စီမံကိန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ ၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အေရးၾကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ လူကုိ စီမံခန္႔ခြဲဖုိ႔ေတာ့ ေမ့ေလ်ာ့တတ္ၾက ပါတယ္ လုပ္ငန္းအတြက္ လူ(သုိ႔) လုပ္အား၊ ဥာဏ္အား လုိအပ္ခ်က္ကုိ စနစ္တက် ထည့္သြင္းၾကတာ မရွိသေလာက္ပါပဲ။

လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ေရာက္လာတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကုိ သူတုိ႔ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္လိမ့္မယ္၊ သူတုိ႔ တာ၀န္ သူတုိ႕ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ရင္ သူတုိ႔ အခန္းကဏၰ ျပီးဆုံးၿပီလုိ႔ ထင္မွတ္လုိက္ၾကတာဟာ လူ႔စြမ္းအား အေလအလြင့္ကုိ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ပါတယ္ ၾကဳိတင္ သေဘာတူညီထားတဲ့ ကတိက၀တ္ ေတြ ျပည့္စုံရုံနဲ႔ အေကာင္းဆုံး ရလဒ္ေတြ ထြက္ေပၚလာလိမ့္မယ္လုိ႔ ေမ်ာ္လင့္တတ္ၾကပါတယ္။

စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြအတြက္ လူအရင္းအျမစ္ကုိ ေနရာခ်တတ္မႈက ေအာင္ျမင္မႈရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ ေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေကာ္ပုိရိတ္ေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းၾကီး ေတြက အစ၊ အေသးစား လုပ္ငန္းေတြအထိ လူကုိ စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ ဘာသာရပ္ဟာ အေရးၾကီးတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈ တစ္ရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ စီးပြားေရး စနစ္သစ္မွာ HR မန္ေနဂ်ာေတြ မရွိတဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြဟာ တုိးတက္မႈ ေႏွးေကြးတဲ့ ရလာဒ္္ေတြ ရင္ဆုိင္ၾက ရမွာအမွန္ပါ။

အဲဒါေၾကာင့္ ကမၻာတစ္၀န္းလုံးမွာ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ဘာသာရပ္ဟာ အေရးၾကီးလာခဲ့တာ ပါပဲ။ လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ ဘယ္လုိလူေတြရွိလဲ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ လူငါးမ်ဳိး ရွိတယ္လုိ႕ ဆုိႏုိင္ ပါတယ္။

(၁) အလုပ္အတြက္ အလုပ္လုပ္တဲ့လူ

လုပ္ငန္းခြင္ေပၚ အာရုံစူးစုိက္ႏုိင္ဆုံးလူပါ။ လုပ္ငန္းခြင္အတြက္ အလုပ္စြမ္းရည္ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းက အဲဒီလူေတြဆီက လာတာပါ။ သာမန္ ၀န္ထမ္းေတြထက္ လုပ္ငန္းခြင္ကုိ ပုိအေလးထားၿပီး သာမာန္လူေတြထက္ ႏွစ္ဆ၊ သုံးဆ ပုိအလုပ္လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ မိမိလုပ္ငန္းခြင္ကုိ ခ်စ္ျမတ္ႏုိးၿပီး အလုပ္ကုိ တန္ဖုိးထားတတ္တဲ့သူပါ။ ေငြေၾကး စကားတစ္ခြန္းမွ မေျပာပါဘူး။ ကုမၸဏီ အဖြဲ႔အစည္း အက်ဳိးကုိသာ ၾကည့္ၿပီး ကုိယ္က်ဳိး မငဲ့ကြက္တတ္သူပါ။ အဲဒီလုိလူမ်ဴိးေတြ လုပ္ငန္းခြင္တုိင္းမွာ ရွိတတ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အလုပ္နဲ႔ ဘ၀တန္ဖုိးကုိ တည္ေဆာက္ ထားၾကတဲ့သူေတြပါ။ လုပ္ငန္း အက်ပ္အတည္း ကာလမွာလည္း စိတ္ရွည္သီးခံတတ္သလုိ၊ အခက္အခဲေတြကုိလည္း ထုိးေဖာက္ ေက်ာ္လႊားႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့သူေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခါတစ္ရံမွာ လုပ္ငန္းခြင္ထဲကေန မထင္မွတ္ဘဲ ႏုတ္ထြက္တတ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အထက္လူၾကီးနဲ႔ အဆင္မေျပတတ္ပါဘူး။ သူတုိ႔ေလာက္ အလုပ္အေၾကာင္း မတတ္သိသူေတြရဲ႕ တြန္းတုိက္မႈကုိ ခံရတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ကေတြကုိ မန္ေနဂ်ာေတြက သတိျပဳရပါမယ္။ သူတုိ႔ကုိ အသိအမွတ္ျပဳရမွာ ျဖစ္သလုိ သူတုိ႔ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ေတြ ေကာင္းမြန္တဲ့ အခါတုိင္း အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ဂုဏ္ၿပဳေပးရပါမယ္။ အဲဒါဟာ လုပ္ငန္းခြင္ ထဲမွာ အသုံး၀င္သူေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ အေလ့အထကုိ တျခားသူေတြဆီကုိပါ သိျမင္ႏုိင္ ေစၿပီး၊ စိိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ ေကာင္းမြန္တဲ့ လႈံ႔ေဆာ္မႈကုိ ရပါမယ္။ လုပ္သားေကာင္းေတြလည္း ၿပဳိင္ဘက္ ကုမၸဏီေတြဆီကုိ ေရာက္ရွိမသြားေအာင္ ကာကြယ္ၿပီးသားလည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္…။

(၂) လစာအတြက္ အလုပ္လုပ္တဲ့လူ

အလုပ္တစ္ခုလုပ္မယ္ဆုိရင္ လူတခ်ဳိ႕က လစာဘယ္ေလာက္ရမွာလဲ၊ အၾကံအဖန္ရွိလား၊ ေဘးေပါက္က ဘယ္ေလာက္၀င္မွာလည္း အဲဒီစကားလုံးေတြအရင္ေမးတတ္ၾကတယ္။ အဲဒီလူမ်ဳိး ေတြဟာ လုပ္ငန္းခြင္ကုိ ၀ါသနာအရ ပညာအရ စိတ္မ၀င္စားတတ္ၾကပါဘူး။ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုအေပၚမွာ ခိုင္ၿမဲေအာင္မပံ့ပိုးတတ္ပါဘူး။ သူတို႔အဓိကထားတာက သူတို႔ရဲ႔ လစာ၀င္ေငြပါ။ သူတို႔ ၀င္ေငြေလ်ာ့က်တာနဲ႔တင္ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းကို ၿငိဳျငင္တတ ပါတယ္။ ကိုယ့္ကုပၼဏီကေနၿပီး အျပင္လုပ္ငန္းေတြကို သြားရည္ယိုတတ္ပါတယ္။ ဘယ္ကုမၸဏီမွာ ဘယ္ေလာက္ရတယ္ ဘယ္အလုပ္မွာ ဘယ္လိုအခြင့္အေရးမ်ဳိး ရတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းမွားေတြကို မိမိအဖြဲ႔အစည္းမွာ ေျပာဆိုလႈံ႔ေဆာ္တတ္ပါ တယ္။ အဲဒီလိုလူမ်ဳိးေတြကို တာ၀န္ေပးလိုက္ရင္ အေလအလြင့္အဖိိတ္အစင္မ်ားတယ္။ သူတို႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္မွားလို႔ ဆံုး႐ႈံးနစ္နာရင္လည္း တျခားသူအေပၚမွာ အျပစ္လႊဲခ် တတ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္က အခြင့္အေရးေတြကိုလည္း အျပည့္အ၀ ယူပါတယ္။ အဲဒီလိုလူမ်ဳိးေတြကို ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ အေရးပါတဲ့ေနရာကေန ေရႊ႔ေျပာင္းထားဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒီလူစားမ်ဳိးေတြက အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းကို လိုေလေသးမရွိေအာင္ ျပည့္စံုတဲ့ေထာက္ခံခ်က္ေတြနဲ႔ ၀င္ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ အရာရာကို သိျမင္ႏွံ႔စပ္သူ၊ အေရးပါတဲ့သူပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ လစာနဲ႔၀င္ေငြအတြက္ဆို ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္း ေတြရဲ႔ လွ်ဳိ႔၀ွက္ခ်က္ကို ၿပိဳင္ဘက္ေတြဆီ ေရာင္းစားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီ လူစားမ်ဳိးကို ကုမၸဏီ ဦးေဆာင္သူေတြက အယံုအၾကည္ မလြန္ကဲဖို႔ လိုပါတယ္။

(၃) လစာေရာ အလုပ္အတြက္ပါ လုပ္တဲ့လူ

အလယ္ အလတ္တန္းစားလူမ်ဳိးပါ။ သူတို႔ကို ေပးထားတဲ့လစာနဲ႔ သူတို႔ခိုင္းတဲ့အလုပ္ မွ်တမႈကို လိုလားတဲ့သူပါ။ အလုပ္ကိုလည္း ပံုမွန္ တာ၀န္ေက်လုပ္မယ္။ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္း ကလည္း ကတိက၀တ္ကိုေက်ေအာင္ ဆပ္ရပါမယ္။ အဲဒီလိုမွမဟုတ္ရင္ေတာ့ အလုပ္ထဲမွာ မေက်နပ္မႈ ေတြကို ေျဗာင္က်က်တိုက္ခိုက္တတ္ပါတယ္။ သူတို႔က မိမိလုပ္ငန္းရဲ႔ ျပင္ပ အျခင္းအရာေတြကို စိတ္မ၀င္စားသလို၊ ကုမၸဏီ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႔ စီးပြားေရးရည္မွန္းခ်က္ဟာ သူတို႔နဲ႔လံုးလံုး မပတ္သက္သလို ေနတတ္ၿပီး၊သူတို႔အလုပ္နဲ႔ လစာအေပၚမွာပဲ စိတ္၀င္စားပါတယ္။ အဲဒီ လူမ်ဳိးေတြဆီက သာမန္ထက္ပိုကဲတဲ့ အလုပ္စြမ္းရည္ထြက္လာေအာင္ လုပ္လို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လုပ္အားကိုယံုၾကည္စြာ သံုးစြဲလို႔ရပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္အေပၚမွာ အၾကြင္းမဲ့ သစၥာမထားသလို ေထာက္ထားငဲ့ညႇာမွာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က ေပးတဲ့လစာအေပၚ မူတည္ၿပီး အလုပ္လုပ္တဲ့လူ စက္႐ုပ္ပါ။ သူတို႔ကို လစာေပးခ်င္ေယာင္ေဆာင္ရင္ေတာ့ သူတို႔က အလုပ္လုပ္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ျပပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔က အလုပ္ရဲ႔စိန္ေခၚမႈကို မႀကိဳက္ပါဘူး။ သမား႐ိုးက် လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ေတြကိုပဲ လုပ္ခ်င္ၾကတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္က သူတို႔ရဲ႔ အားလပ္ခ်ိန္ကို ဖဲ့ယူခဲ့မိရင္ေတာင္ အျပင္းအထန္ စိတ္ဆိုးတတ္သူေတြပါ။ အလုပ္ကို အလုပ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ လုပ္ရမယ္လို႔ အ႐ိုးစြဲေနတတ္သူေတြပါ။ အဲဒီလူေတြကို အလုပ္ရဲ႔အခက္အခဲေတြေျဖရွင္းရတဲ့ ေနရာမ်ဳိး၊ ကိုယ္ပိုင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်ရတဲ့ ေနရာမ်ဳိးေတြမွာ ထားမိရင္ အလြဲလြဲအေခ်ာ္ေခ်ာ္ေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သူတို႔က လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ လုပ္သက္ၾကာရွည္တတ္ေပမယ့္ အေရးပါတဲ့ ေနရာကို ေရာက္မလာတတ္ပါဘူး။

(၄) ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးတဲ့လူ

ဒီလူစားမ်ဳိးက အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔အေရးပါတဲ့ ေနရာေတြကို ထိုးေဖာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ သူတို႔က အလုပ္ရဲ႕ စိန္ေခၚမႈကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၿပီး တိုးတက္မႈကို လိုလားသူေတြပါ။ အေျပာင္းအလဲေတြ ဖန္တီးဖို႔ အၿမဲႀကိဳးစားတတ္ပါတယ္။ အလုပ္ရဲ႕ အရည္အေသြးနဲ႔ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကို အၿမဲတမ္း ျပဳျပင္ေနတတ္ပါတယ္။ သူတို႔က အက်ဳိးအျမတ္ေတြကို ဖန္တီးလာတတ္သလို၊ အဲဒီအက်ဳိးအျမတ္ ေတြကေန သူတို႔အတြက္ ခြဲေ၀ေပးမွ သေဘာက် တတ္သူပါ။ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ သူတို႔ပန္းတိုင္ထား ႀကိဳးစားသလို၊ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ ကိုယ္စားျပဳပန္းတိုင္ကိုလည္း အေရးပါ ခ်ီတက္ တတ္ပါတယ္။သူတို႔လူစားေတြက ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ မူ၀ါဒေတြကို အေလးထားပါတယ္။ ခ်ဳိ႔ယြင္းခ်က္ေတြကို ခ်က္ခ်င္းျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ လုိလားပါတယ္။ အခ်ိန္ဆြဲေနတာကို မႀကိဳက္ပါဘူး။ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းကို စိတ္တိုင္းက် ဦးေဆာင္ခ်င္တဲ့သူေတြပါ။ တျခား ၀န္ထမ္း ေတြၾကားမွာ သူတို႔က ထင္ေပၚေနတတ္သလို၊ အတြန္းအတိုက္လည္း အၿမဲခံရတတ္ပါတယ္။ သူတို႔ဆီက ကုမၸဏီ အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ အနာဂတ္ ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြ၊ အႀကံဥာဏ္သစ္ေတြ ရတတ္ပါတယ္။ သူတို႔က လုပ္ငန္းခြင္တစ္ခုလံုးကို ထဲထဲ၀င္၀င္ေလ့လာၿပီး အမွန္တကယ္ သိစပ္ျမင္ႏွံ႔သူေတြပါ။ သူတို႔ကို အေရးမပါတဲ့ေနရာေတြ မွာထားမယ္၊ သူတို႔အခြင့္အေရးေတြကို ပိတ္ဆို့ထားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၿပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီအတြက္ အေရးပါတဲ့လူေတာ္ေတြ ေလ့က်င့္ေပးသလို ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။သူတို႔ကို စည္း႐ုံးဖို႔အတြက္ကေတာ့ လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ သူတို႔အတြက္ ကုလားထိုင္ေတြ အလံုအေလာက္ရွိေၾကာင္း ျပရပါမယ္။ ေရတိုေရရွည္စီမံကိန္းေတြမွာ သူတို႔ရဲ႔နာမည္နဲ႔ လုပ္ငန္းရဲ႔ဂုဏ္သိကၡာ ထပ္တူက်ေၾကာင္း ျပသရပါမယ္။ သူတို႔ရဲ႔ လုပ္ငန္းအေပၚ စိတ္၀င္စားမႈကို အၿမဲလႈံ႔ေဆာ္ေနရသလို သူတို႔ရဲ႔ဘ၀၊ သူတို႔ရဲ႔ တန္ဖိုးကိုပါ အဖြဲ႔အစည္းက အေလးထားေၾကာင္း ျပသရပါမယ္။

(၅) ရည္မွန္းခ်က္မရွိတဲ့လူ

လူဆိုတာ အလုပ္လုပ္တယ္၊ ထမင္းစားတယ္၊ သတင္းစာဖတ္တယ္လို႕ ယူဆထားတ့ဲ လူစားမ်ဳိးပါ။ လုပ္ငန္းခြင္ထဲကို ရင္းႏွီးမႈ နယ္ပယ္ကေန ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ ဘာတာ၀န္မွ မယူခ်င္သလို ဘာအလုပ္မွလည္း မလုပ္ခ်င္ပါဘူး။ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ေရာက္လာတာနဲ႔ ဟိုသတင္းဒီသတင္းေျပာၿပီး ထမင္းခ်ဳိင့္ အရင္ဖြင့္တတ္ပါတယ္။ လစာ၀င္ေငြအတြက္ လုပ္တာ မဟုတ္သလို မိမိပညာ၊ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးအတြက္ အေတြ႔အႀကံဳ လာရွာတာလည္း မဟုတ္ ပါဘူး။ လူဆိုတာ အလုပ္ လုပ္ရတယ္ဆိုတဲ့ စကားအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတာပါ။ လုပ္ငန္းခြင္ကို အေပ်ာ္သက္သက္သာ သေဘာထားၿပီး အစည္းအေ၀းတက္ဖို႔ အၿမဲပ်က္ကြက္တတ္သူပါ။ အဲဒီ လူစားမ်ဳိးေတြက စီမံခန္႔ခြဲသူေတြဆြဲယူလို႔မရႏိုင္တဲ့ လူစားမ်ဳိးပါ။ အလုပ္အကိုင္ တည္ၿမဲေလ့မရွိဘဲ လုပ္ငန္းခြင္ ကူးေျပာင္းေနရတာကို ေပ်ာ္ေမြ႔တတ္သူပါ။ အလုပ္ေပၚ တန္ဖိုးထားမႈကေတာ့ နည္းပါးပါလိမ့္မယ္။

အထက္ပါ လူစားမ်ဳိးေတြက အလုပ္ခြင္ထဲ ေရာေႏွာ ပါ၀င္ေနတတ္ပါတယ္။ ဦးေဆာင္သူေတြ၊ စီမံခန္႔ခြဲသူေတြ၊ HR မန္ေနဂ်ာေတြက ဘယ္သူေတြက ဘယ္လို လူစားဆို တာကို ခြဲျခားထားႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွလည္း လုပ္ငန္းခြင္ထဲက ေနရာခ်ထားမႈက အံ၀င္ခြင္က်ျဖစ္ႏိုင္မယ္။ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကို ရရွိႏိုင္မွာပါ။ လု္ငန္းခြင္ရဲ႔အတြင္းစည္း အင္အားညီညြတ္မွ်တမွေစ်းကြက္မွာေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ စီမံခ်က္ေတြပ ရလဒ္ေကာင္းလာႏိုင္မွာပါ။
မိမိ၀န္ထမ္းေတြအေၾကာင္း သိျမင္ဖို႔က လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ ပံုမွန္အစည္းအေ၀းေတြ ရွိရပါမယ္။ လုပ္ငန္းရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ၀န္ထမ္းေတြအတြက္ ရွင္းလင္းစြာသိထားဖို႔ လိုပါတယ္။ လုပ္သား ေတြရဲ႔ အလုပ္အေပၚ စိတ္၀င္စားမႈ၊ တျခားစိတ္ခံစားခ်က္မ်ား၊ ဌာနအသီးသီးရဲ႔ ပံုမွန္ အစည္းအေ၀း ေတြကို အမႈေဆာင္အစည္းအေ၀းေတြမွာ တင္ျပေဆြးေႏြးရပါမယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အဆင့္ဆင့္ ကြင္းဆက္မျပတ္ရသလို၊ ေအာက္ေျခကေန စီအီးအိုၾကားမွာ ရံဖန္ရံခါ ရင္းႏွီးမႈ အတြက္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံရပါမယ္။ ၀န္ထမ္းကို ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းက ဂ႐ုစိုက္မႈ ျပသရင္ ၀န္ထမ္း ေတြ ကလည္း အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ ျပန္လည္ဂ႐ုစိုက္လာမွာပါ။

အဲဒါေၾကာင့္ ေကာ္ပိုရိတ္ စီးပြားေရးမွာ လူကို စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ ဘာသာရပ္ဟာ အသက္ ေသြးေၾကာတမွ် အေရးပါတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူကို စီမံခန္႔ခြဲမယ္ဆိုရင္….ယဥ္ေက်းမႈ ကူးစက္ ပါေစ။ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းထဲကို အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ႔လူေတြ ေရာက္ရွိလာပါမယ္။ သူတို႔ထဲက ဘယ္လိုလူမ်ဳိးေတြပဲ ယူမယ္လို႔ ႀကိဳတင္ဆံုးျဖတ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ၀န္ထမ္းအားလံုး ဟာ အစမ္းခန္႔ သံုးလအတြင္းမွာေတာ့ ျပည့္စံုေကာင္းမြန္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ အမႈေဆာင္အရာရွိေတြဟာ ၀န္ထမ္းေဟာင္းျဖစ္သြားတဲ့ လူေတြအေပၚမွာ အာ႐ုံစူးစိုက္မႈ မရွိေတာ့ ပါဘူး။ ၀န္ထမ္းေတြဘက္ကလည္း ကုမၸဏီရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြကို ထိုးေဖာက္သိျမင္ သြားပါၿပီ။ ကုမၸဏီ၀န္ထမ္းေဟာင္းေတြရဲ႔ အမူအက်င့္ေတြက ကူးစက္သြားပါၿပီ။ ၀န္ထမ္းေဟာင္း ေတြက ၀န္ထမ္းသစ္ေတြအေပၚ အလုပ္အေၾကာင္း သင္ေပးခ်င္မွ သင္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ကုမၸဏီ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို အခြင့္အေရးယူတတ္ဖို႔ကိုေတာ႔ မပ်က္မကြက္ သင္ေပးပါ လိမ့္မယ္။ အဲဒီ အေလ့အထကို ဦးေဆာင္သူေတြအေနနဲ႔ သိျမင္ထားဖို႔ လိုပါတယ္။ ၀န္ထမ္း ေဟာင္းေတြနဲ႔ ၀န္ထမ္းသစ္ေတြၾကား ဘယ္လိုအေလ့အထ ကူးစက္သလဲဆိုတာ စနစ္တက် စစ္တမ္း ေကာက္ယူထားရမွာပါ။

အထက္ပါ လူငါးမ်ဳိးထဲက မ်ဳိးတူအုပ္စုေတြကို သီးျခား ခြဲထုတ္ၿပီး သီးျခား စီမံခန္႔ခြဲရမွာပါ။ နံပါတ္တစ္ လုပ္ငန္းခြင္အတြက္ အားထားရဆံုးျဖစ္တဲ့ နံပါတ္ တစ္အုပ္စုကို နံပါတ္ႏွစ္၊ သံုး၊ ေလးနဲ႔ ပူးတြဲ မလုပ္ကိုင္ေစသင့္ပါဘူး။ အဲဒီလိုမဟုတ္ရင္ အလုပ္ကို အလုပ္နဲ႔တူေအာင္ လုပ္တဲ့လူေတြပါ အလုပ္အေပၚ စိတ္၀င္စားမႈ ေလ်ာ့က် သြားပါလိမ့္မယ္။ နံပါတ္တစ္အုပ္စုက လူေတြကို လစာ တုိးေပးမယ္၊ ႀကိဳးစားပါလို႔ သြားေျပာမိရင္ စီမံခန္႔ခြဲသူအေနနဲ႔ ေစာ္ကားသလိုမ်ဳိး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

သူတို႔လို လူမ်ဳိးေတြအတြက္ လစာစရိတ္ထက္ ေကာ္ပိုရိတ္ရဲ႕ ၾကင္နာမႈကို ပိုဂ႐ုစိုက္ တတ္သူပါ။ ဌာနခြဲ မန္ေနဂ်ာေတြက သူတို႔ကို ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ဳိးေတြ ေမးသင့္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႔ခံစားမႈကို တေလးတစား နားေထာင္ဖို႔ လိုသလို၊ သူတို႔ရဲ႔ မိသားစုဘ၀ေတြကိုပါ စိတ္၀င္စားမႈရွိေၾကာင္း ျပသရပါလိမ့္မယ္။ လိုအပ္ရင္ အကူအညီေပးဖို႔ကို တုန္႔ဆိုင္း မေနသင့္ ပါဘူး။ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ သူတို႔ၾကားက သံေယာဇဥ္ႀကိဳးဟာ အလုပ္စြမ္းရည္ရဲ႕ ဂရပ္မ်ဥ္းကို တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

နံပါတ္ႏွစ္လူမ်ဳိးက အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို လူစားမ်ဳိးေတြမ်ားျပားလာရင္ ကုမၸဏီ အဖြဲ႔အစည္းဟာ တမဟုတ္ခ်င္း ပ်က္စီးသြားႏိုင္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး အဲဒီလူမ်ဳိးေတြ မ်ားလာရင္ အၿမီးက်က္အၿမီးစား၊ ေခါင္းက်က္ေခါင္းစားနဲ႔ ဘာမွမက်က္ရင္လည္း အစိမ္းစားမယ့္သူေတြပါ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔က လာဘ္ေပးလာဘ္ယူအတြက္ ၀န္မေလးသလို ကုမၸဏီအဖြဲ႔ အစည္း အတြက္ အက်င့္ဆိုးေတြ သယ္ေဆာင္လာတတ္ပါတယ္။ ေငြမုဆိုးေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္သိကၡာ အတြက္ ထည့္မစဥ္းစားတတ္သူေတြပါ။ အနီေရာင္အမွတ္အသားနဲ႔ဖယ္ရွားဖို႔ အခ်က္ အလက္ ရွာထားရပါမယ္။ အဲဒီလူမ်ဳိးေတြဆီက ရစရာတစ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး အတြက္ တျခားသူေတြေရွ႔မွာ နမူနာအျပစ္ေပးမႈမ်ဳိးကို အဲဒီလူေတြအေပၚ ျပဳလုပ္လို႔ရပါတယ္။

နံပါတ္သံုးလူေတြအတြက္ကေတာ့ ကုမၸဏီရဲ႔တည္ၿငိမ္တဲ့ပံုစံမ်ဳိးကိုသာ ေပးရပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔ရဲ႔ ပံုေသ၀င္ေငြေတြကို ေခတ္နဲ႔လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ျပဳျပင္ေပးရတဲ့ အေနအထားတစ္ခုပဲ လိုအပ္ပါတယ္။ သူတို႔ဆီက ပံုမွန္အလုပ္စြမ္းရည္ကို ရရွိေနသေရြ႔ေတာ့ သူတို႔ကို အေရးတႀကီး ကိုင္တြယ္ေနစရာ မလိုအပ္ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အားနည္းသြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔အခက္အခဲေတြကို ေျဖရွင္းေပးဖုိ႔အတြက္ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းက အေရးတယူ ေစာင့္ၾကည့္ ေပးရပါမယ္။ ပံုမွန္အလုပ္စြမ္းရည္ရဖို႔ သူတို႔လူစုရဲ႔အခက္အခဲကို ၾကား၀င္ေျဖရွင္း ေပးရတာမ်ဳိးက လြဲလို႔ ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြး သိပ္မရွိလွပါဘူး။နံပါတ္ေလးလူေတြက မိသားစုပံုစံ စီးပြားေရးေတြနဲ႔ အေသးစားကုမၸဏီေတြမွာ အေတြ႔ရနည္းတတ္ေပမယ့္၊ ေကာ္ပိုရိတ္ေတြ ထဲမွာေတာ့ အမ်ားအျပား ရွိတတ္ပါတယ္။ ထက္ထက္ျမက္ျမက္လူငယ္ေတြ ေတြ႔ရတာနဲ႔ ဂ႐ုတစိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာက ဌာနခြဲမန္ေနဂ်ာေတြပါ။ သူတို႔က လူငယ္ေတြအေပၚ အစိုးရိမ္စိတ္ လြန္ကဲတတ္ပါတယ္။ ကုမၸဏီ အဖြဲ႔အစည္းမွာ အမွည့္တ၀င္း၀င္း အကင္းတျဖဳတ္ျဖဳတ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္စံုတစ္ရာလြဲေခ်ာ္ေနပါၿပီ။ ရည္မွန္းခ်က္ရွိတဲ့၊ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိတဲ့ လူငယ္ေတြအတြက္ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းမွာ စြန္႔စားဖို႔ Branch ေတြရွိဖို႔ လိုတယ္။ လုပ္ငန္းကြၽမ္းက်င္မႈ အားနည္းမယ္ဆိုရင္ေတာင္ သူတို႔မွာ အသိအျမင္ သစ္ေတြရွိပါတယ္။ စိန္ေခၚမႈအသစ္ေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔အင္အားဟာ အဲဒီလူစုမွာရွိပါတယ္။ သူတို႔အုပ္စုက ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းကို ေသြးသစ္ေလာင္းေပးမယ္။ ေခတ္မီေအာင္ ျပဳျပင္ေပးလိမ့္ မယ္။ အဲဒီအတြက္ ဦးေဆာင္သူေတြက သေဘာထားႀကီးဖို႔နဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြ အားေပး လက္ခံႏိုင္စြမ္းရွိဖု႔ိ လိုပါလိမ့္မယ္။ စီးပြားေရးသစ္ မွာ ေရရွည္ေအာင္ျမင္မႈရဖို႔ဆိုတာ ကုမၸဏီ အဖြဲ႔အစည္းမွာ အိုင္ဒီယာအသစ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ေမြးျမဴထားသလဲဆိုတဲ့ေပၚ မူတည္ေနမွာပါ။ ေခတ္မမွီေတာ့တဲ့ ကြၽမ္းက်င္မႈဟာ ပစၥဳပၸန္ရပ္တည္ မႈအတြက္သာျဖစ္ၿပီး အနာဂတ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

နံပါတ္ငါးလူေတြက လုပ္ငန္းခြင္ထဲက ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္ေတြပါ။ တျခားသူေတြ အင္တိုက္ အားတိုက္ႀကိဳးစားလို႔ ပင္ပန္းေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔က အရႊန္းေဖာက္ ေဖ်ာ္ေျဖတတ္ပါတယ္။ သူတို႔ရွိတဲ့အတြက္ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္းရင္းႏွီးမႈေတြကို ေဖာင္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွစ္ပတ္လည္ ညစာစားပြဲေတြမွာ အဲဒီလူမ်ဳိးေတြေၾကာင့္ အဖြဲ႔အစည္းတြင္းကလူေတြ ေပ်ာ္ရႊင္ရတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ကုမၸဏီမွာ လစာစရိတ္ေတြ ဘတ္ဂ်က္ျပည့္စံုေနတဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးဆိုရင္ အဲဒီလူမ်ဳိးေတြဟာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးမျဖစ္ေသးပါဘူး။ မိုးထဲေရထဲ ႀကိဳးစားလုပ္ကိုင္ေနခ်ိန္မွာေတာ့ သူတို႔ကို လက္တြဲျဖဳတ္ ထားခဲ့ပါ။ သူတို႔ကလည္း လုိလိုခ်င္ခ်င္ ေနရစ္ခဲ့ပါလိမ့္မယ္။

ကုမၸဏီေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ဘယ္လုိလူမ်ဳိးေတြကိုပဲ ယူမယ္ဆိုၿပီး နာရီ၀က္စာ အင္တာဗ်ဴးေတြမွာ ခ်က္ခ်င္း ဆံုးျဖတ္လို႔မရပါဘူး။ လုပ္ငန္းခြင္တိုင္းမွာ လူငါးမ်ဳိးစလံုး ရွိေနမွာပါ။ မလိုအပ္တဲ့ လူစားမ်ဳိးေတြ လံုး၀ မရွိေအာင္ လုပ္လို႔ မရေပမယ့္၊ လူေကာင္းေတြ မ်ားလာေအာင္ ဖန္တီးလို႔ရပါတယ္။ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ လစဥ္စည္းေ၀းပါ။ တစ္ႏွစ္ကို ႏွစ္ႀကိမ္ ၀န္ထမ္းအားလံုးရဲ႕ ဆႏၵေတြကို စစ္တမ္းေကာက္ယူပါ။ အထက္ ေအာက္ဆက္ဆံမႈ အျပန္အလွန္ ေျပျပစ္မႈရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္တတ္ပါေစ။ မိမိရရဲ႕ အမွားအယြင္းကို မိမိကိုယ္တိုင္ တာ၀န္ ယူခိုင္းပါ။ ရလဒ္ေကာင္းတဲ့ လူေတြအတြက္ အက်ဳိးခံစားခြင့္ တိတိက်က်ရရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ထားပါ။ ၀န္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း ေကာင္းမြန္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ကူးစက္ပါေစ။ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္က လူကို လူလို ဦးေဆာင္သူေတြ ျမင္တတ္ဖို႔ပါပဲ။ လစာေကာင္းေကာင္း ေပးထား႐ုံနဲ႔ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြ ရရွိမယ္ဆိုၿပီး တရားေသ ယူဆမထားဖို႔ေတာ့ လိုပါလိမ့္မယ္။

MATUT HTI NA »

ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ဦး

ေက်ာင္းဖြင့္စေန႔၌ စာသင္ခန္းထဲတြင္ “ဦးေဆာင္မႈ ဘာသာရပ္” ကို လာသင္ယူသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားျဖင့္ ျပည့္္က်ပ္ေနခဲ့သည္။ ဤေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ေနာင္၂ႏွစ္ေနျပီးလွ်င္ စီးပြားေရးနယ္ထဲသို႔ ၀င္ေရာက္ၾကမည့္ MBA ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္သည္။ ပထမဆံုးအခ်ိန္မို႔ ဆရာ၏ အလာကို တက္ၾကြစြာ သူတို႔ေစာင့္ေနၾကသည္။ ခဏအၾကာတြင္ ဧည့္သည္ေတာ္ ႏွစ္ဦးႏွင့္အတူ ဆရာကဦးေဆာင္ျပီး စာသင္ခန္းထဲသို႔ ၀င္ေရာက္လာသည္။

ဧည့္သည္ေတာ္ ႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးမွာ မ်က္ႏွာစိမ္းလူငယ္ တစ္ဦးျဖစ္ျပီး က်န္တစ္ဦးမွာ စီးပြားေရး နယ္ပယ္တြင္ လူသိမ်ားေသာ နာမည္ၾကီး ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ အသက္အရြယ္ ဆရာႏွင့္ မတိမ္းမယိမ္း ၆၀ ခန္႔ရွိမည္။ ေရွးဦးစြာ ဆရာက လူငယ္ႏွင့္ မိတ္ဆက္ေပးသည္။ သူသည္ ယခင္ႏွစ္က ဤေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းျပီး သြားေသာ အဆင့္တစ္ရ MBA ေက်ာင္းသား တစ္ဦးျဖစ္ျပီး က်န္တစ္ဦးမွာ ဆရာ၏အထက္တန္း ေက်ာင္းေနဖက္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သည္။ သူ၏ ပညာအရည္အခ်င္းမွာအထက္တန္းေအာင္ရံုမွ်သာျဖစ္သည္။

ဆရာက ဤဧည့္သည္ေတာ္ ႏွစ္ဦးသည္ “ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ဦး” ဟုေသာ ေခါင္းစဥ္ကို မိနစ္၂၀ၾကာမွ် ေဟာေျပာၾကမည္ျဖစ္ျပီး သူတို႔ေဟာေျပာေသာ ျခားနားခ်က္ကို ေက်ာင္းသားမ်ား က ေရးမွတ္ ရမည္ျဖစ္သည္။ ပထမဦးစြာ အဆင့္တစ္ရ ေက်ာင္းသားက မိနစ္(၂၀) အခ်ိန္တိုတို အတြင္းတြင္ နာမည္ၾကီး ေခါင္းေဆာင္ ငါးဦးတို႔၏ အေတြ႔အၾကံဳႏွင့္ ဦးေဆာင္ပံုမ်ားကို ေျပာခဲ့သည္။ ထိုသူငါးဦးမွာ GE(General Electric) မွ Jack Welch၊ Intel မွ Andrew S. Grove၊ စီမံခန္႔ခဲြမႈး Peter F. Drucker ႏွင့္ ထိုင္၀မ္မွ နာမည္ၾကီး ႏွစ္ဦးလည္းပါ၀င္သည္။ ထိုသူငါးဦး၏ ဦးေဆာင္နည္းမွာ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ ဦးတြင္ ရွိသင့္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

လူငယ္မွာ ယံုၾကည္မႈအျပည့္ႏွင့္ ေျပာေဟာအျပီး မိုက္ခရိုဖုန္းကို ေနာက္လူအား ကမ္းလိုက္သည္။ ထိုသူမွာ တစ္ခ်က္ျပံဳးျပီး စကားစလိုက္သည္။ “ ဒီ ေခါင္းေဆာင္းေကာင္း တစ္ဦး ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ကို ကြ်န္ေတာ္ စကား တစ္ခြန္းထဲနဲ႔ပဲ အျပီးသတ္လိုက္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ့္ကို အေခ်ာင္ခိုတယ္ ထင္မွာဆိုလို႔ ဒီစကား တစ္ခြန္းကို မိနစ္(၂၀)အသံုးျပဳျပီး ကြ်န္ေတာ္ေျပာရေတာ့ မယ္။ ဒီဦးေဆာင္မႈကို ႐ႈပ္ေထြးေအာင္ လုပ္ခဲ့မိတဲ့ ကြ်န္ေတာ့္အျဖစ္လို႔ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ မၾကံဳၾကေစဖို႔ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္”

“ကြ်န္ေတာ့္လုပ္သက္ အႏွစ္(၄၀)လံုးလံုးမွာ ကြ်န္ေတာ္သိခ်င္တဲ့ ကိစၥတစ္ခုကို မျပတ္ ေလ့လာခဲ့မိတယ္။ အဲတာကေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ ကုမၸဏီမွာ အလုပ္လာလုပ္တဲ့ လူေတြဟာ “ေငြ” ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ “စိတ္”ေၾကာင့္လားဆိုတာပါပဲ။ အဲတာကို သိဖို႔ အႏွစ္(၄၀)လံုး ကြ်န္ေတာ္ ေလ့က်င့္ခဲ့ရတယ္”
(ဤေနရာတြင္ “စိတ္”ေၾကာင့္ဆိုသည္မွာ စိတ္ပါလက္ပါ ကိုဆိုလိုျခင္းျဖစ္ျပီး “ေငြ”ေၾကာင့္ ဆိုသည္မွာလချဖစ္သည္)

“ေငြ”ေၾကာင့္ဆိုတာက လုပ္ရတာ လြယ္ပါတယ္။ စီမံခန္႔ခဲြတဲ့ ပညာရွိရင္ လံုေလာက္ပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ “စိတ္”ေၾကာင့္ဆိုတာက ခက္တယ္။ ၀န္ထမ္းေတြ ကိုယ့္ကို စိတ္ထဲကေန လက္ခံလာဖို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း တစ္ဦးဆိုတာ အက်ယ္တ၀င့္ ေျပာေနစရာ မလိုဘူး.. “ေခါင္းေဆာင္ ေကာင္းတစ္ဦးျဖစ္ဖို႔ သင္ယူေနတာဟာ လူလုပ္တတ္ဖို႔ သင္ယူေနတာနဲ႔ အတူတူပဲ” ဆိုတဲ့ စကားတစ္ခြန္းနဲ႔ပဲ ခုနားေခါင္းစဥ္ကို ေျပာခ်င္ပါတယ္”

“ဒီေခါင္းစဥ္ကို ဘာမွ နားမလည္တဲ့အဆင့္၊ ပ ရာထူး၊ ဒု ရာထူး၊ တ ရာထူးကေန သူေဌးအထိ အဆင့္(၅)ခုခဲြျပီး ကြ်န္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ လူလုပ္တတ္ဖို႔အတြက္ အဆင့္တစ္ဆင့္ခ်င္းကို ကြ်န္ေတာ္ေလ့လာခဲ့တယ္။ အဆင့္(၅)ဆင့္ထဲကို ႏွစ္(၄၀)ေလာက္ ကြ်န္ေတာ္ ျဖဳန္းခဲ့ရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ေက်ာင္းျပီးစ ဘာမွမသိ နားမလည္တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက No ဆိုတာကို နည္းနည္းပဲ ေျပာျပီး Yes ဆိုတာကို မ်ားမ်ားေျပာ တတ္ေအာင္ က်င့္ခဲ့တယ္။ အလုပ္ကေပးတဲ့ ကိစၥေတြ ဘယ္ေလာက္ခက္ခဲပါေစ ကြ်န္ေတာ္ Noလို႔ မေျပာဘူး။ အဲဒီကိစၥကို ကိုယ္တိုင္ဘယ္လို ေျဖရွင္းမလဲ ဆိုတာပဲ ကြ်န္ေတာ္စဥ္းစားတယ္။ အဲဒီလို ေလ့က်င့္တာ ၾကာလာေတာ့ ကုိယ့္ကို တေျဖးေျဖးၾကီးျပင္းလာျပီလို႔ခံစားမိတယ္”

“အဲဒီလိုနဲ႔ ရာထူးတက္ျပီး ပထမအဆင့္ကို ေရာက္ေတာ့ နည္းနည္းေျပာျပီး မ်ားမ်ားနား ေထာင္တတ္ ေအာင္ က်င့္ခဲ့တယ္။ နားေထာင္ႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ကြ်န္ေတာ္ ႏုတ္မဟခဲ့ဘူး။ သူတို႔ေျပာတ့ဲ စကားေတြထဲက ဘယ္အရာဟာ အေရးၾကီးသလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ခဲြတတ္ေအာင္ ကြ်န္ေတာ္က်င့္ခဲ့တယ္။ ေလ့က်င့္တာ ၾကာလာေတာ့ စကားေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ကိုပဲေျပာတဲ့အသိကိုရလိုက္တယ္”

“ရာထူးေနာက္တစ္ဆင့္ တက္ေတာ့ “ငါ”ဆိုတာကို နည္းႏိုင္သမွ်နည္း “သူ”ဆိုတာကို မ်ားႏိုင္သမွ် မ်ားေအာင္ က်င့္ခဲ့တယ္။ ဒါက သူတစ္ပါးအတြက္ ပိုစဥ္းစားေပးျပီး ကိုယ့္အတြက္ ေလ်ာ့စဥ္းစား တာကို ေျပာတာ..ဘာမဆို တစ္ဖက္လူရဲ႔ ႐ႈေထာင့္က ၾကည့္ေပးတယ္။ ေလ့က်င့္တာ ၾကာလာ ေတာ့သေဘာထားၾကီးလာတယ္..ရက္ေရာတတ္လာတယ္”

“ေနာက္တစ္ဆင့္ ထပ္တက္ေတာ့ အေဟာင္းနည္းျပီး အသစ္ကို မ်ားမ်ား လက္ခံတတ္ ေအာင္ က်င့္ခဲ့တယ္။ သေဘာက ကြ်န္ေတာ္လုပ္လို႔ ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ အရာေတြကို ထပ္သလဲလဲ မလုပ္ေတာ့ဘူး။ လုပ္ရင္ အသစ္ အဆန္းကို မစမ္းသပ္မိမွာစိုးလို႔... ေလ့က်င့္တာ ၾကာလာေတာ့ အသစ္ေတြကိုမျပတ္ထြင္ႏိုင္ခဲ့တယ္”

“ေနာက္ဆံုး ကုမၸဏီေထာင္ျပီး ကိုယ္တုိင္သူေဌးလုပ္ေတာ့ သိတာကို နည္းျပီး မ်ားမ်ားဖတ္တတ္ ေအာင္ ကြ်န္ေတာ္က်င့္ခဲ့တယ္။ ဘာမွ မသိနားမလည္တဲ့ အဆင့္ကေန တစ္ဖန္ျပန္စဖို႔ ကိုယ့္ကိုေလ့က်င့္ခဲ့တယ္။ အခ်ိန္ေပးျပီး စာပိုဖတ္ခဲ့တယ္။ စာဖတ္မ်ားလာေတာ့ ကို္ယ္မသိ နားမလည္တာမ်ားေသးေၾကာင္း ကိုယ့္ရဲ႕ ဟာကြက္ေတြကို ျပန္ျမင္လာတယ္”

ေနာက္ဆံုးတြင္ ဆရာက ေက်ာင္းသားမ်ားအား အေတြ႔အၾကံဳ မရွိသူႏွင့္ ရွိသူကို ေဟာေျပာခိုင္းရျခင္း၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ရိုးရွင္းေသာ အျဖစ္တစ္ခုကို ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုယ္တိုင္ခံစားမိ ေစရန္ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ ေကာင္း တစ္ဦးျဖစ္ရန္ ၾကံစည္ေနသူမ်ား လူပီသဖို႔ အရင္ၾကိဳးစားသင့္ေၾကာင္းေျပာသြားခဲ့သည္။

မိမိကိုယ္တိုင္က လူမလုပ္္တတ္ခဲ့ရင္ လူေတြကို ဘယ္လို ဦးေဆာင္မလဲ... အသိပညာဆိုတာ လူပီသတာနဲ႔ဆက္ႏြယ္ေနတယ္။

MATUT HTI NA »