အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္

01 August 2009

လြန္ခဲ့တဲ့ ဇူလုိင္လ တတိယပတ္ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဖူးခတ္ (Phuket) မွာ က်င္းပသြားခဲ့တဲ့ အာဆီယံႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝး (ASEAN Foreign Ministers Meeting) မွာ အာဆီယံလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ကုိ "အာဆီယံအစုိးရမ်ားရဲ ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ (ASEAN Human Rights Commission)" လုိ႔ အမည္ေပးၿပီး အပုိင္း (၉) ပုိင္းရွိတဲ့ အေျခခံစည္းကမ္းခ်က္ (၇) မ်က္ႏွာကုိ အတည္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ လာမယ့္ ေအာက္တုိဘာလ ဖူးခတ္မွာပဲ က်င္းပမယ့္ ၁၅ ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးညီလာခံမွာ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာက္မရွင္ကုိ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ေစလႊတ္ရပါလိမ့္မယ္။ အမည္ၾကားတာနဲ႔ အစုိးရေတြ ႀကီးစုိးတဲ့အဖြဲ႔မွန္း သိသာပါတယ္။

အပုိင္း (၁) က ရည္ရြယ္ခ်က္ကုိေဖာ္ျပၿပီး အာဆီယံ ျပည္သူလူထုရဲ ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အေျခခံလြတ္လပ္မႈကုိ ျမွင့္တင္ဖုိ႔နဲ႔ ကာကြယ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါတယ္။ အပိုင္း (၂) မွာ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က က်င့္သုံးမယ့္ မူဝါဒ (၅) ခ်က္ကုိ ေဖာ္ျပပါတယ္။ အဖြဲ႔ဝင္အစုိးရရဲ ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႔ လုပ္ပုိင္ခြင့္ကုိ ရုိေသေလးစားေရး အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံရဲ ႔ ျပည္တြင္းေရးမွာ မစြက္ဖက္ေရး စတာေတြပါဝင္ေနပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ျမွင့္တင္ေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးကိစၥဟာ သက္ဆုိင္ရာအစုိးရရဲ ႔ တာဝန္ျဖစ္တာမုိ႔ အာဆီယံလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႔တဲ့နည္းကုိ မသုံးပဲ အျပဳသေဘာနဲ႔ ခ်ည္းကပ္တဲ့နည္းနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့နည္းကုိသာ သုံးမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး စံသတ္မွတ္ခ်က္ကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျမွင့္တင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။

အပုိင္း (၄)မွာ အာဆီယံလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ ႔ လုပ္ပုိင္ခြင့္ (၁၄) ခ်က္ကုိေဖာ္ျပပါတယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔မွာ လူ႔အခြင့္အေရးျမွင့္တင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ တႏုိင္ငံ ကုိယ္စားလွယ္တဦး လႊတ္ခြင့္ရွိၿပီး သက္တမ္း (၃) ႏွစ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔ရဲ ႔ အလွည့္က် ဥကၠဌကသာ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ ႔ ဥကၠဌလုပ္ပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ျပႆနာေပၚရင္ ကုိယ္စားလွယ္အားလုံးက သေဘာတူမွ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏုိင္ပါတယ္။ သေဘာတူခ်က္ မရယူႏုိင္တဲ့ကိစၥကုိ ပုံမွန္က်င္းပတဲ့ အာဆီယံထိပ္သီးညီလာခံမွာ အစုိးရအႀကီးအကဲေတြက ဆုံးျဖတ္လိမ့္မယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အာဆီယံ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္အတုိင္း ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ရမယ့္ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥမွာ အာဆီယံႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအစည္းအေဝးဟာ အာဏာပုိင္အဖြဲ႔လုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ ႔ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းကုိ ျပင္ဆင္ခ်င္ရင္ အာဆီယံႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးကုိ တင္ျပၿပီး အတည္ျပဳခ်က္ယူရမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားလာရင္လည္း အာဆီယံႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးကပဲ အဆုံးအျဖတ္ေပးရမယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတာေတြ႔ရပါတယ္။

လုံၿခံဳေရးကုိ အေၾကာင္းျပၿပီး အတုိက္အခံကုိ ႏွိမ္ႏွင္းရာမွာ အာဆီယံအစုိးရေတြဟာ အသြင္တူၾကပါတယ္။ အတုိက္အခံႏုိင္ငံေရးသမား၊ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ေရးသမား၊ ႏုိင္ငံျခားသတင္းသမား နဲ႔ အမွန္တရားလုိလားသူေတြကုိ လုပ္ႀကံတရားစြဲၿပီး အပစ္ေပးတဲ့ေနရာမွာ စကၤာပူအစုိးရဟာ နာမည္အပ်က္ဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ မင္းဆရာ လီကြမ္ယူ Lee Kuan Yew) နဲ႔ သားျဖစ္သူ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Lee Hsien Loong ကုိ ေဝဖန္မႈေၾကာင့္ ဒဏ္ရုိက္ခံရတဲ့ ႏုိင္ငံျခားစာနယ္ဇင္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တရားသူႀကီးဖက္လုိက္ပုံကို ေဝဖန္လုိ႔ ေထာင္ (၃) လ က်သြားသူလည္း ရွိပါတယ္။ စကၤာပူအတုိက္အခံဟာ အၿမဲတမ္း တရားစြဲခံရ၊ ဒဏ္ရုိက္ခံရ၊ ေထာင္က်ခံေနရပါတယ္။

ထုိင္းႏုိင္ငံမွာလည္း ဘုရင့္အမ်ဳိးကုိ ေစာ္ကားမႈနဲ႔ အေရးယူခံသူေတြ တုိးပြားေနပါတယ္။ အာဆီယံအစုိးရေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ မေၾကာက္ပါဘူး။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိေရးသားခြင့္ကုိသာ ေၾကာက္ၾကပါတယ္။ မေလးရွားဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ေလးစားပါတယ္။ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ရတဲ့ ဝန္ႀကီးေဟာင္း Anwar Ibrahim လြတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မေလးရွားအစုိးရဟာ လြတ္လပ္မႈကုိ ကန္႔သတ္ထိမ္းခ်ဳပ္ဖို႔ အၿမဲတမ္း ႀကိဳးပမ္းေနပါတယ္။

အာဆီယံအဖြဲ႔ရဲ ႔ ဓေလ့ထုံးစံအတုိင္း အာဆီယံအစုိးရမ်ား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွာလည္း အဖြဲ႔ဝင္အားလုံး သေဘာတူတဲ့ကိစၥကုိသာ ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ သေဘာကေတာ့ ဗမာစစ္အစုိးရသေဘာမတူရင္ ျမန္မာျပည္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွာ မေဆြးေႏြးႏုိင္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးဖ်က္ေနသူေတြဟာ အစုိးရလက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔အစည္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အာဏာရအစုိးရက မတရားအႏုိင္က်င့္ေနတာေၾကာင့္ တရားမွ်တမႈ လုိလားသူေတြဟာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ အကူအညီေတာင္းေနရတာပါပဲ။

ဒါေပမယ့္ အာဆီယံအစုိးရမ်ားရဲ ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ဟာ အဖြဲ႔ဝင္အစုိးရရဲ ႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈကို အေရးယူႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းေတြက အတိအလင္း ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ အစုိးရဖက္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးဖ်က္ေနတာကုိ ဟန္႔တားဖုိ႔အတြက္ အစုိးရကုိ အေရးယူဖုိ႔နဲ႔ အစုိးရရဲ ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီ လုိအပ္ခ်က္ေတြအားလုံး အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွာ ကင္းမဲ့ေနပါတယ္။ အာဆီယံအစုိးရက သေဘာတူမွ ျပည္သူလူထုရဲ ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ျမွင့္တင္ႏုိင္ကာကြယ္ႏုိင္မွာမုိ႔ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းက ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတဲ့ ေကာ္မရွင္သာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္