Asak naw kaji ai ten kaw na kaja ai masha tai hkra shakut ra ai, asak kaba yang she masha kaja byin hkra nga na ngu ai gaw n mai byin ai lam re. Myit malai ngu ai gaw hpang de she re. Asak aprat naw ram ai ten galaw da ai n hkru n kaja ai lam ni hpe asak kaba wa yang she myit malai lu chye ga ai. Dai shaloi she myit n pyaw hpa lam ni byin pru hkam sha wa ai. Dai re majaw kaji ai ten kaw nna masha kaja byin hkra shakut rag a ai.
Hpang hkrat na she lu ai myit malai lam gaw gara mung n kaja ai re hpe anhte yawng chye ga ai. Dai hku nga yang anhte hpa baw galaw ra a ta? Ya tinang du nga ai sak prat kaw nna shading sharai let nga sa ra ga ai. Machye machyang ngu ai gaw asak kaji kaba hte n seng nga ai. Hpa majaw nga yang asak sha kaba nna machye machyang n rawng ai ni mung nga ai zawn, asak kaji tim machye machyang hte hpring zup ai ni law law wa nga nga ai. Machye machyang ngu ai gaw masha hkum tingdek shagu kaw nga ga ai. Chye myit chye mang ai hta sha shai mat nga ai.
Magam bungli langai hpe galaw hpang na nga yang, rai n hpang shi ai kaw na tinang hta rawng ai a tsam marai mahkra hte shawng myit yu, sawn yu nna daw dan ra ga ai. Shawng myit sawn sumru nna galaw ai magam bungli gaw shut shai ai lam nga wa tim, aloi ali hte sha shading sharai la lu nga ai. Myit sawn sumru ai lam n nga ai sha galaw hpang ai magam bungli gaw galoi mung awng dang ai lam lu na na re, sha n ga, shut shai wa yang mung bai shading sharai la na n mai byin nga ai.
Ya na prat hta nang ngai yawng kyang lai len kaja na ra nga saga ai. Grau nna anhte Ramma ni ahkyak la nga ai. Masha kaba ni gaw yet hte yet shingdu de hting nut mat wa n htawm Ramma ni gaw shawng lawm de sit lung wa ai majaw rai nga ai.
Mungdan galu kaba na hta masha kaba ni hta Ramma ni grau a hkyak la nga ai. Shawng de lahkam sit na matu myitsu salang ni kaw na machye machyang ni hpe hkaja la, hpaji la ra nga ai. Sut su nga mai ai hte sha, sari sadang rawng ai, masha lahkam dep ai ni n lu byin nga ai. Myit masin tsawm htap yang she sari sadang rawng ai masha byin lu nga ai. Ja gumhpraw lu shagu, asak kaba shagu mung masha kaba n rai, myit masin tsawm htap nna, kyang lai len, kaja yang sha masha kaba ngu mai tsun nga ai. Dai rai yang she Ramma ni a matu katsi la hpa ni byin lu na rai nga ai.
Ramma ni mung kyang lai len hta tsawm htap hkra shakut ra ai. Kyang lai len ngu ai hta, langai hte langai tsun shaga ai lam kawn hkawt a hkyak la nga ai. Ka Tsa ang ai wa hpe Ka tsa, Ka Moi ang ai wa hpe Ka Moi, Ka Hpu ang ai wa hpe Ka Hpu, Ka Hkri daw ai wa hpe Ka Hkri, Ka Ji daw ai wa hpe Ka Ji ngu shaga let shaman la ra nga ai. Shadang lasha ni mung Shayi Num ma ni hpe tinang a Kanau Kana majing hpe tsun shaga ai zawn tsun shaga ra nga ai. Shayi Num ma ni mung Shadang lasha ni hpe dai zawn shat sun shaga manu shadan ra nga ai. Shadang la sha ni gaw, Shayi num ma ni hpe hkrum zup ai ten, tinang hta n hkru n kaja ai myit ni byin wa ai, n kaja ai lam ni galaw mayu wa ai rai yang, nta na tinang a kanau kana ni hpe myit dum ra nga ga ai. Ta lahpawk ngu ai gaw lata lahkawng maga dum yang she n sen pru ai mi nga tim, lata langai mi kawn dum mayu ai myit n rawng yang dai ta lahpawk gaw n sen pru wan a n rai nga ai. Dai zawn sha Shayi num ma ni mung tinang a tsawm htap la ai sari sadang hpe makawp maka ra nga ai. Pri nem ai myit jasat mung nga ra ai. Gade mi tsawm htap, sari sadang rawng rai tim, myit jasat n kaja jang Masa si zawn hpraw n sam sha tsawm nna akyu nrawng nga ai.
Kanau num sha ma ni tsawm htap hkra shakya ai, buhpun mawn sumli ai gaw, tinang a matu i? Masha wa a matu i? tinang a matu nga yang gaw mang hkang n nga tim, masha wa a matu nga yang gaw, tinang gaw masha wa a matu a kyu jashawn hpa rai langai byin mat chye nga ai hpe dum ra nga ga ai. Tinang a bu hpun mawn sumli ai a majaw n myit mada ai mang hkang ni byin pru wa chye nga ai, tinang a asak hpe du hkra jam jau jaw chye nga ai.
Shadang la sha ni ta lahpawk maga mi dum mayu wa hkra tsun shaga hkawm sa, nga sa ai lam ni hpe sadi ra nga ai. Tinang maga na galoi mung sadi sahka let sari sadang hte nga sa ai rai yang shadang la sha ni dum mayu ai ta lahpawk maga mi zim mat na ra ai. Shadang la sha ni mung Shayi num ma ni hte mu ai, hkrum ai shaloi tinang a kanau, kana ni zawn sha tsun shaga, ganawn mazum ra nga ai. Kanau num sha ni mung dai hte maren sha hkan sa ra nga ai.
Bai nna, Sara tang shut ai, manaw manang ganawn shut ai, dinghku de shut ai, n dai lam ni gaw mahkrum madup n nga ai a majaw re. Aten la nna n sawn yu, n maram yu ai a akyu ni rai nga ai. Lama ma galaw sana nga yang aten la nna tinang hta nga ai atsam marai mahkra hte myit sawn let daw dan ra nga ga ai.
Dai ni na Ramma ni gaw hpawt ni na n li tum kaja ni re, n li tum kaja ngu ai gaw loi loi hte sha n mai run hkrat mat ai, jan marang, n bung ni gade ja rai tim hkam jan lu ra ai. Shingra tara a dam hpe n lu hkam nna jau jau run hkrat mat ai rai yang galoi mung nli tum kaja byin wa lu na nrai nga ai. N bung marang hte sha, shara shagu poi yawng lawm mat yawng gara shara hta mung akyu n rawng mat chye nga ai.
Kanau Ramma ni gara hku byin mayu ai ngu hpe gaw Kanau Ramma ni hkum nan myit yu nga ga. Kyang lai len ngu ai gaw tinang hkum tinang “ Chye” ai myit sha re, dai “ Chye “ ai myit hta madung da nna shading sharai la mat wa ai lam re. Hpun langai hpe yu ai shaloi, “ a ru daw”, “hpun hkum daw”, “ lakung lakying daw” nga nna daw masum mu lu na re. Dai hpun langai hta “a ru daw” si mat yang ngam ai hkum daw hte lakung lakying dawn ni matut nna tsit lali tsawm ai hpun n mai byin mat sai sha, hpun jahkraw prat de du mat wa na re.
Dai zawn sha, anhte shing gyim masha ni hta mung kyang lai len hten za mat yang anhte chye da ai hpaji ni, machye machyang ni hte lu da ai ja sutgan, a rawng sadang ni yawng gaw masha hpe hpa a kyu n jaw ai sha, hkrit ra dik hpa ni rai wa chye nga ai.
Kanau Ramma ni, Mungkan ga hpe akyu n jaw ai masha ni byin mayu ai kun? Ramma ni hpe aten n du shi yang n nyip mat, n run hkrat mat shangun mayu ai. Sak prat gawng kung ai ten du hkra lakung lakying, nam pu nampan ni hte tsawm tsawm htap htap rai tsit tsawm nga ai hpe mu ma yu ai. Dai ni na ten hta hkum shan a, ra marin ai lam ni, anhte Ramma ni hta grai rawt jat taw nga sai. Dai majaw kyang lai len maga de hten za ma nga ai hpe yawng chye nga ai. Dai majaw hpawt ni na matu manu dan la ai kanau Ramma ni tinang a kyang lai len hpe hkum ting dek shagu makawp maka ra nga sai. N dai lam ni hpe sadi sahka sa wa na nga yang anhte hta yu yak jam jau lam hkrum katut wa na n rai nga ai. N dai lam ni hpe makawp maka hkan sadi ai lam n nga yang, chying raw kaw shang mat ai nga zawn yu yak jam jau lapran hta na lawt lu lam n mu mat na re.
Hkum shan ra marin ai lam gaw htum ngu n nga ai. Gajin chyai hpe sha mu nna, myek mahkai hpe mayu hkrup ai nga zawn yu yak jam jau hkrum chye ai hpe sadi ra nga ai. Dai majaw Kanau Ramma ni tinang a sari sadang hte kyang lai len hpe galoi mung makawp maka ra nga ga ai. Anhte a hkum anhte galoi ma sadi maja let sak hkrung hkawm sa ra nga ga ai. N dum shami anhte galaw kau dat ai lam ni gaw anhte a sak prat hpe du hkra, hkra machyi shangun ai zawn, manang wa hpe mung jam jau hkrum shangun chye nga ai.
Tinang a myit hpe shadang let hkan galaw yang sharai la n lu ai mang hkang lam ni byin wa chye nga ai. Ja hkring mi na myit pyaw, nga pyaw lam hpe anhte ninghkap kau lu yang hti n dang ai mahkang lam ni hpe anhte makawp maka ai hte bung nga ai. Anhte law malawng wa yu yak jam jau hkrum ai lam gaw jahkring mi na myit pyaw lam, nga pyaw lam hpe n lu ninghkap ai majaw rai nga ai.
Myit su salang ni tsun shadum da ai ga ni gaw majoi mi n rai nga ai.
“ Ability may get you to the top,
But, it takes character to keep you there.”
“Tinang a atsam marai gaw tinang hpe awng dang ai lam de du shangun nga ai,
Rai tim, tinang a kyang lai let sha dai awng dang ai lam hpe grin shangun nga ai.”
Tsawra ai Kanau Ramma ni yawng kyang lai le tsawm htap lu na hte tinang hkum tinang tsawra manu shadan chye nga ga ngu.
Mut Tsawm
28/2/2011
MATUT HTI NA »
